Kadri DUMAN
6 Mayıs 1972'de, Türkiye'nin yakın tarihine damga vuran üç isim, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan, idam edilerek yaşamlarına son verildi. Bugün, üzerinden 52 yıl geçen bu acı olay, hala Türkiye'nin hafızasında taze bir iz bırakmaya devam ediyor.
Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan, 1968 öğrenci hareketinin önderleri olarak biliniyorlardı. Ülkemizdeki emperyalist politikalara karşı çıkan, sınıfsız ve sömürüsüz bir dünya hayaliyle mücadele eden gençlerdi. Üniversitelerde boykotlar, işgaller ve yürüyüşler düzenleyerek seslerini duyurmaya çalıştılar. Ayrıca topraksız köylülerin hak arayışlarına destek verdiler, işçilerle omuz omuza mücadele ettiler ve Türk-Kürt birliğine inandılar.
Ancak bu idealist gençlerin mücadelesi, onları defalarca tutuklanmalarına ve hatta en yakın arkadaşlarını kaybetmelerine kadar götürdü.
1971 yılında başlayan ve hızla büyüyen devrimci hareketler, devletin dikkatini çekti ve Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan gibi genç liderler hedef haline geldi. 16 Temmuz 1971'de başlayan davada yargılandılar ve idam cezasına çarptırıldılar. Mahkemenin verdiği idam kararı, 10 Mart 1972'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) oylanarak onaylandı. Oylamada 323 milletvekilinden 273'ü idam cezasını onaylarken, 48 milletvekili ise karşı çıktı. TBMM'de yapılan oylamayla idam cezaları onaylandı ve 6 Mayıs 1972 gecesi Ankara Ulucanlar Cezaevi'nde idam edildiler.
6 Mayıs 1972'de, henüz çok genç yaşlarda olan Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan, Ankara Ulucanlar Cezaevi'nde sabaha karşı asılarak idam edildi. Bu idam, Türkiye'de büyük bir infiale yol açtı ve gençlik hareketlerini derinden etkiledi.
Bu idamlar, o dönemki siyasi atmosferin bir yansıması olarak değerlendirilirken, Türkiye'nin toplumsal değişime bakışını da derinden etkiledi.
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın anısına bir çok kitaplar yazılıp şarkılar bestelenmiştir. Ayrıca "3 Fidan" olarak bilinen gençlerin, idam edildikleri Ankara'da bulunan Ulucanlar Cezaevi, şu anda müze olarak hizmet vermektedir. Ulucanlar Cezaevi, her yıl 6 Mayıs'ta bu 3 genci anmak ve hatırlamak amacı ile yüzlerce ziyaretçinin uğrak noktası olmuştur.
Bugün, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan'ın anısı, mücadeleleri ve idealleri, çeşitli etkinliklerle ve anma törenleriyle yaşatılmaya devam ediyor. Onların ölümsüzleşen hikayeleri, genç kuşaklara ilham olmaya devam ediyor.