Aile planlaması sanılanın aksine evli çiftlerin çocuk sahibi olmasını engellemek ya da kısıtlamak değil; bilakis çiftlerin istedikleri, hazır oldukları zamanda ve istedikleri sayıda çocuk sahibi olmasını planlamalarıdır.
Esasen amaç gelişen dünyada mutlu bir aile kurumunun temelini oluşturan çocuklar için uygun ortamın planlamasıdır. Pek çok ülkede bu eğitimler ergenlere okul sıralarında verilmektedir.
Aile planlaması prensipleri ile anne ve bebek açısından sağlıklı bir hamilelik sürecinin oluşması için gebelik öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenler ortaya konur ve sürecin bilinçli bir şekilde yaşanması sağlanır. Eğitimin kadın ve erkeğe verilmesi önemlidir.
Hamilelikler arasında belli bir sure bırakmak gerekir. Bu hem anne sağlığı hemde ardışık çocuklar açısından mühimdir. Doğumlar arası 2 yıldan kısa aralıkların olması bir önceki çocuğun kayıp riskini %50 dolaylarında artırmaktadır. Keza yine 2 yıldan kısa aralıklı doğumlarda çocukların mental, fiziksel ve ruhsal gelişimleri de olumsuz etkilenmektedir. Aynı zamanda annenin fiziksel ve ruhsal olarak hazırlanması ve toparlanması içinde 2 yıl ideal bir zaman dilimidir.
Fiziksel ve psikolojik olarak normal olan çiftlerin çocuk sahibi olma istekleri ve neler yapmaları gerektiği, örneğin; yumurtlama dönemi, anne adayının beslenmesi, anne adayına verilecek gebelik öncesi folik asit desteği , sigarave alkol gibi zararlı maddelerin kadın ve erkek üreme sağlına olan olumsuz etkileri gibi konularda danışmanlık almak gebelik öncesi dönemde elzemdir.
Denemiş ancak başarılı gebelik elde edememiş çiftlerin araştırılması ve gerekli tetkiklerin ve takibin yapılmasıda aile planlaması hizmetleri kapsamındadır.
19 yaş altı ve 35 yaş üstü gebelikler farklı durumlarla komplike olabilir. Mesela kansızlık, çoğul gebelik, gebelik kaybı, düşük doğum ağırlıklı bebek doğurmak gibi komplikasyonlaradölesan gebeliklerde sık görülürken; yüksek tansiyon, diyabet, kromozomal hastalıklı bebekler daha çok 35 yaş üstü gebeliklerde görülür. Anne adaylarının bilinçlendirilmesi ve sağlıklı yönlendirilmesi, sağlıklı anneler ve anne ölümünün azaltılması için de gereklidir.
Aile planlaması uygulamaları etkin olan toplumlar gelişmişlik sıralamasında üst sıralarda yer alır. Planlanmış bir toplum daha hızlı ve emin adımlarla gelişir.
Aile planlaması yöntemleri geleneksel ve modern yöntemler, yada başka bir sınıflamaya göre cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemler olarak sınıflandırılır.