Tuğçe Dokumacı
Toplumda sıkça rastlanan bir sorun olan erteleme rahatsızlığı, ya da genel adıyla prokrastinasyon, bireylerin görev ve sorumluluklarını sürekli olarak ertelemesi durumudur. Bu davranışın temelinde genellikle stres, kaygı ve korku gibi duygusal sebepler yatar. Aynı zamanda mükemmeliyetçilik, düşük öz yeterlilik algısı ve zayıf zaman yönetimi becerileri gibi faktörler de bu davranışı tetikleyebilmektedir.
Prokrastinasyonun sonuçları kısa vadede stres ve zaman baskısı gibi sorunlarla kendini gösterirken, uzun vadede ise bireyin iş ve akademik performansında ciddi düşüşlere neden olabilir. Bu durum, psikolojik rahatsızlıklara kadar varan ciddi sonuçlar doğurabilir.
Prokrastinasyonun temel nedenleri şöyle sıralanabilir:
Prokrastinasyon, yani erteleme rahatsızlığı, birçok bireyin karşılaştığı yaygın bir sorundur ve çeşitli psikolojik ve çevresel faktörlere bağlı olarak gelişebilir. Bu durum, özellikle kaygı ve stres yaratan görevler karşısında, bireylerin bu duyguları geçici olarak hafifletmek amacıyla işleri ertelemeleriyle karakterize edilir. Ancak bu, genellikle stresin daha da artmasına yol açar.
Mükemmeliyetçilik de prokrastinasyon için bir tetikleyici olabilir. Mükemmeliyetçi bireyler, sürekli olarak kusursuz sonuçlar elde etme baskısı altında oldukları için, başarısızlık korkusu işe başlamalarını engelleyebilir. Benzer şekilde, düşük öz yeterlilik algısı olan bireyler de görevlere başlama konusunda tereddüt edebilir çünkü başarısız olacaklarına dair içsel bir inanca sahiptirler.
Etkili zaman yönetimi becerilerinin eksikliği , özellikle karmaşık veya çok sayıda görevin olduğu durumlarda, işleri düzenlemekte ve önceliklendirmekte zorluk çekilmesine neden olabilir. Bu, iş yükünün artmasına ve sonuç olarak daha fazla erteleme davranışına yol açar.
Motivasyon eksikliği, özellikle işin veya görevin birey için anlamlı veya önemli görünmemesi durumunda, prokrastinasyonu tetikleyebilir. Eğer birey, yaptığı işin değerini veya sonuçlarını net bir şekilde göremiyorsa, bu işe başlamak için yeterli içsel motivasyonu bulamayabilir.
Çalışma ortamındaki dikkat dağıtıcı unsurlar odaklanmayı ve verimli çalışmayı zorlaştırır. Sürekli bildirimler, gürültü ve benzeri unsurlar, bireyin dikkatini dağıtarak görevlere konsantre olmasını engelleyebilir.
Son olarak, depresyon ve diğer psikolojik sorunlar da prokrastinasyonun önemli nedenlerindendir. Depresyon gibi durumlar, bireyin genel enerji seviyesini ve motivasyonunu düşürür, bu da görevleri başlatma veya tamamlama kapasitesini olumsuz etkileyebilir. Bu tür durumlarda, profesyonel yardım almak, bireyin hem psikolojik sağlığını hem de günlük işlevselliğini iyileştirebilir.
Erteleme alışkanlığından kurtulmak için uygulanabilecek yöntemler ise şu şekilde;
Ertelenme alışkanlığını aşmanın yolları arasında, işleri daha yönetilebilir küçük parçalara ayırmak, belirlenen hedeflere ulaşmak için etkili bir zaman çizelgesi oluşturmak, motivasyon sağlayacak ödüller koymak ve dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak durmak bulunmaktadır. Özellikle prokrastinasyon günlük yaşamı veya ruh sağlığını ciddi şekilde etkiliyorsa, profesyonel yardım almak önemli bir adım olabilir. Bu sorunla mücadele, bireyin hem kişisel hem de profesyonel yaşam kalitesini artırabilir.
