CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında, 2024 yılı fındık ihracat verilerini değerlendirdi. Türkiye’de 2024 yılında fındık üretiminin 717 bin tona, iç fındık ihracatının ise 323 bin tona ulaştığını belirten Sarıbal, ihracatın rekor seviyelere ulaşmasına rağmen üreticilerin bu başarıdan faydalanmadığını vurguladı. Sarıbal, "Kazanan uluslararası şirketler ve iktidarın sermaye baronları oldu. 400 bin fındık üreticisi tekellere teslim edildi" ifadelerini kullandı.
Fındık Üretiminin Düştüğü Durum
Türkiye’nin dünya fındık üretimindeki payının 90’lı yıllarda yüzde 80-82 seviyelerinde olduğunu, ancak son 10 yılda bu oranın yüzde 65’e gerilediğini belirten Sarıbal, "Fındık sektöründe yaşanan bu daralma, üreticinin zor durumda kalmasına neden oldu" dedi. Sarıbal, 2024 yılında Türkiye’nin fındık ihracatından 2.6 milyar dolar döviz geliri elde ettiğini, ancak bu gelirin üreticiye yansımadığını vurguladı. İhracatın yüzde 46’sının Almanya ve İtalya’ya yapıldığını belirten Sarıbal, fındık üreticisinin bu süreçte yalnızca zorluklarla karşılaştığını ifade etti.
Sarıbal, Balsu Gıda’nın halka arzı üzerinden fındık sektöründeki tekelleşmeye dikkat çekerek, "Fındıkta en fazla ihracat yapan ilk 6 şirketin payı yüzde 60’ı aşıyor. Türkiye’de üretilen fındığın yaklaşık yüzde 60’ı Ferrero’ya gidiyor. Küçük çiftçiler tasfiye edilerek büyük işletmeler oluşturuluyor" dedi. Fındık sektöründeki bu yapısal değişim, küçük üreticilerin sektörden dışlanmasına yol açıyor.
TMO’nun Fiyat Politikaları Üreticiye Zarar Verdi
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) fiyat politikalarının da üreticiye zarar verdiğini belirten Sarıbal, "Fındık fiyatı sezon başında 110 liraydı, 135 lirayı gördü ama üretici 150 lira beklerken fiyatlar 120-130 lira seviyesinde kaldı. TMO’nun elindeki fındığı satışa çıkarması fiyatları düşürdü" dedi. Sarıbal, bu durumun üreticinin beklentilerini karşılamadığını ve tarım politikalarının üreticiyi desteklemek yerine büyük sermayeye hizmet ettiğini savundu.
Sarıbal, üreticiyi desteklemek amacıyla kooperatifleşmenin teşvik edilmesi gerektiğini belirterek, "Üreticinin pazarlama gücü artırılmalıdır" dedi. Kooperatifleşme, küçük çiftçilerin daha iyi koşullarda pazara ulaşabilmesini sağlayabilir.
Ekonomik Sıkıntılar ve Tüketici Kredileri
Ekonomik sıkıntılara da değinen Sarıbal, Şubat ayının ilk iki haftasında 3,2 milyar TL’lik tüketici kredisi borcunun ve 3,6 milyar TL’lik kredi kartı borcunun yasal takibe düştüğünü belirtti. Ayrıca, kiralarda yıllık artışın yüzde 100,6’ya çıktığını ifade eden Sarıbal, "2021’de 159 TL olan pirzola, 2025’te 1615 TL’ye çıktı. Saray’da kaynayan kazanlar, milletin tenceresini boşalttı!" dedi.
Son olarak, Uludağ Alan Başkanlığı’na ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin kararını değerlendiren Sarıbal, "Mahkeme, bazı yetkileri iptal etti ancak ‘İmar Planı Yapma’ yetkisi korundu. Uludağ’ı rant projelerine açmak istiyorlar. Uludağ’ı korumak için mücadele etmeye devam edeceğiz" dedi.
