Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 10 Şubat Dünya Bakliyat Günü kapsamında önemli açıklamalarda bulundu. Yapmış olduğu görüntülü basın açıklamasında, baklagillerin sağlık ve tarımsal üretim üzerindeki etkilerine değinen Bayraktar, ülkemizdeki baklagil üretiminin geldiği noktayı ve sektördeki sorunları detaylı bir şekilde ele aldı.
Baklagillerin Önemi Giderek Artıyor
Türk mutfağının temel taşlarından biri olan baklagiller, sağlık açısından önemli besin öğeleri taşıyor. Bayraktar, baklagillerin protein, vitamin, mineral ve lif yönünden zengin olduğunu belirterek, bu ürünlerin her geçen yıl daha fazla önem kazandığını vurguladı. “Türk mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alan baklagiller, yalnızca içen kişiyi değil, çevresindeki insanları da olumsuz etkileyen fast food ve hazır gıda tüketiminin arttığı günümüzde, uzmanlar tarafından sıkça önerilen gıda maddeleridir” diyen Bayraktar, baklagillerin toprak sağlığı üzerindeki faydalarına da dikkat çekti.
Bayraktar, “Baklagiller topraktaki organik madde birikimine yardımcı olur ve toprak yapısını düzeltir, bu yüzden ekim nöbetinde sıklıkla tercih edilir” dedi. Ayrıca, Birleşmiş Milletler’in 2016 yılında “Uluslararası Bakliyat Yılı” ilan ettiğini hatırlatan Bayraktar, bu çerçevede her yıl 10 Şubat’ın “Dünya Bakliyat Günü” olarak kabul edildiğini ifade etti.
Üretim Alanlarında Büyük Azalma
Son yıllarda baklagil üretiminde önemli bir gerileme yaşandığını belirten Bayraktar, 1990 yılında 20,3 milyon dekar olan baklagil ekim alanının bugün 8,7 milyon dekara düştüğünü, yani ekim alanlarında yüzde 56,6’lık bir azalma meydana geldiğini belirtti. Aynı şekilde, üretimde de yüzde 33,2’lik bir düşüş gözlendiğini söyledi. Bayraktar, “Ülkemizde baklagil üretimi genel olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi ve Marmara Bölgesi’nin güneyinde yoğunlaşıyor. Ancak üretimdeki bu gerileme, üreticilerin karşılaştığı sorunların bir yansımasıdır” ifadelerini kullandı.
Baklagil Üretimi Artmasına Rağmen İthalat Devam Ediyor
Baklagil üretiminde son yıllarda yapılan iyileştirmelere rağmen, özellikle nohut ve mercimek gibi temel baklagillerde arz açığının devam ettiğine dikkat çeken Bayraktar, 2016 yılından 2024 yılına kadar yapılan çalışmalarla bakliyat üretiminin yüzde 24,5 oranında arttığını belirtti. Ancak, nohut dışında en çok üretilen baklagillerde, yeşil mercimek, kırmızı mercimek ve kuru fasulye üretiminde hala açık olduğunu vurguladı. Bayraktar, “Yeşil mercimekte yüzde 39,8, kırmızı mercimekte yüzde 14,1 ve kuru fasulyede yüzde 8,6 oranında arz açığı bulunuyor. Bu, üretim ile tüketim arasındaki dengenin ne kadar bozulduğunu gösteriyor” dedi.
Baklagil İthalatındaki Artış Endişe Verici
Son 10 yılda baklagil ithalatının artış gösterdiğini ifade eden Bayraktar, özellikle kuru fasulye, nohut ve mercimek ithalatının 379 bin 869 tondan yüzde 55 oranında artarak 587 bin 500 tona çıktığını söyledi. “İthalat değeri ise 321 milyon dolardan 412 milyon dolara yükseldi. Son 10 yılda toplamda 5 milyon 44 bin ton ithalat gerçekleştirilmiş ve bunun karşılığında 3 milyar 629 milyon dolar ödeme yapılmıştır” diyen Bayraktar, baklagil ithalatının kabul edilemez bir durum olduğunu vurguladı.
Bayraktar, Türkiye’nin en önemli protein kaynaklarından biri olan baklagillerin üretiminin artırılması gerektiğini belirterek, “İthalat yerine yerli üretimi artırmak zorundayız. Baklagiller, halkımızın sağlıklı beslenmesinin temel taşlarındandır ve bu ürünlerin üretimini artırmak için gerekli adımlar atılmalıdır” dedi.
Üretici ile Tüketici Arasındaki Fiyat Farkı Giderek Açılıyor
Baklagil fiyatlarındaki artışa da dikkat çeken Bayraktar, üretici ile tüketici arasındaki fiyat farklarının giderek büyüdüğünü söyledi. “Kırmızı mercimek üreticide 23 lira iken marketlerde 60 lira, nohut üreticide 31,5 lira iken marketlerde 89 lira, kuru fasulye 33 lira iken 98 liraya, yeşil mercimek ise 29 lira iken 72 liraya satılmaktadır” dedi. Bayraktar, yüksek kırmızı et fiyatları ve daralan alım gücü nedeniyle baklagil fiyatlarının yükseldiğini, bunun da halkın sağlıklı beslenmesini olumsuz etkilediğini ifade etti.
Tavan Fiyat ve Teşviklerin Artırılması Gerekiyor
Son olarak, baklagil üretiminin artırılması adına yapılması gerekenlere değinen Bayraktar, marketlerde tavan fiyat uygulamasının zorunlu hale getirilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, baklagil üreticilerini teşvik etmek için üretici ile tüketici arasındaki fiyat farkının makul seviyelere çekilmesi gerektiğini ifade etti. Bayraktar, “Hasat dönemine yakın ithalat yapılmamalı, piyasa dengesi bozulmamalıdır. Üreticilerimiz memnun kalacağı bir fiyat politikası ile desteklenmelidir” dedi.
Bayraktar, sözlerini, “Yerli üretimi destekleyen politikaların geliştirilmesi, baklagil üretiminin artırılması için hayati öneme sahiptir. Bu vesileyle Dünya Bakliyat Günü’nü kutluyor, emeğiyle bakliyat üretimimize değer katan tüm çiftçilerimize teşekkür ediyorum” diyerek sonlandırdı.
