Yurttan

Dünya cinsiyet eşitliği: Farkı en fazla kapatan ülkeler hangileri, Türkiye ne durumda?

Dünya cinsiyet eşitliği konusunda ne durumda? Dünya Ekonomik Forumu'na (WEF) göre tablo karışık. Haziran 2023'te yayımlanan son Küresel Cinsiyet Eşitsizliği raporuna göre ibre çok yavaş da olsa doğru yönde ilerliyor. 146 ülkedeki durumu ele alan rapora göre, mevcut ilerleme hızıyla tam eşitliğe ulaşmak 131 yıl sürecek, ve henüz hiçbir ülke tam cinsiyet eşitliğine ulaşmış değil. İşte, 146 ülke arasında cinsiyet uçurumunu en yüksek oranda kapatan 10 ülke:

Abone Ol

Dünya cinsiyet eşitliği: Farkı en fazla kapatan ülkeler hangileri, Türkiye ne durumda?

İzlanda (% 91.2)

Finlandiya (% 86.3)

Yeni Zelanda (% 85.6)

İsveç (% 81.5)

Almanya (% 81.5)

Namibya (% 80.2)

Litvanya (% 80)

Belçika (% 79.6)

Norveç (% 87.9)

129. Türkiye (% 63.8)

İzlanda arka arkaya 14. kez WEF sıralamasında en üst sırada yer alıyor, cinsiyetler arası farkı yüzde 91,2 oranında kapattığı tahmin ediliyor. İzlanda, aradaki farkın yüzde 90'ından fazlasını kapatan tek ülke. Ancak pembe tablo tam olarak neye baktığınıza bağlı. WEF raporunda İzlanda, örneğin son 50 yılın yaklaşık 25'inde bir kadın devlet başkanının görev yapmış olması ve parlamento üyelerinin yüzde 48'inin kadın olması sayesinde siyasi güç kazanma açısından ilk sırada yer alıyor. Ancak eğitimde 79. sırada, kadın sağlığı ve ömrü konusundaysa 128. sırada.

İzlandalı bir psikolog olan Hulda Tolgyes, İzlanda'nın ücret farkı gibi iyi performans gösterdiği ölçümlerde bile günlük tablonun daha karmaşık olduğunu söylüyor. İzlanda'da cinsiyetler arasındaki ücret farkı, kısmen 25'ten fazla çalışanı olan şirketlerin eşit işe eşit ücret vermesini (ya da günlük para cezası riskini) öngören 2018 yasası sayesinde diğer ülkelerin çoğundan daha az. Ancak Tolgyes, bir şirket tarafından konuşma yapması için davet aldığında, kendisine kocasından daha düşük para teklif edildiğini ve bunun çok yaygın bir durum olduğunu söylüyor.

'Buralarda işlerin gerçekten nasıl yürüdüğünü görmek bir feminist olarak benim için çok sinir bozucu' diyor. 'Cumhurbaşkanımız kadındı. Şimdi başbakanımız kadın. Ama benim gördüğüm, her şeyi yapabilecekleri söylenen yorgun ve tükenmiş kadınlar.' Yine de İzlandalı kadınlar ülkede takdir edilecek çok şey olduğuna inanıyor. 'Sprakkar'ın Sırları: İzlanda'nın Olağanüstü Kadınları Dünyayı Nasıl Değiştirdi' kitabının yazarı, İzlanda'ya göç etmiş Kanadalı First Lady Eliza Reid, örneğin kızının babasının değil kendi soyadını taşıdığını ve kocasının her çocuğu için birkaç ay babalık izni aldığını belirtiyor.

Tolgyes gibi o da, ülkenin hala kat etmesi gereken uzun bir yol olduğunu kabul ediyor. Yine de İzlanda'yı 'kadınların erkeklerle eşit muamele gördüğü ya da en azından böyle bir niyetin var olduğu bir toplum' olarak tanımlıyor. Her cinsiyetten insan için İzlanda'da yaşamanın başka faydaları da var: İzlanda dünyanın en mutlu ve en huzurlu ülkelerinden biri olarak gösteriliyor.

Türkiye genel cinsiyet uçurumunu kapatma oranı bakımından yüzde 63,8 ile 129. sırada yer alıyor. Ekonomik yaşama katılım ve fırsatlar bakımından Türkiye uçurumu yüzde 50 oranında kapatabilmiş ve 146 ülke arasında 133. sırada yer alıyor. Suudi Arabistan 130. sırada. Raporda Türkiye; Avrasya ve Orta Asya bölgesinde kadınların cinsiyet eşitliği uçurumunu kapatma oranı en düşük ülkeler arasında yer alıyor.

Kadınların ekonomik hayata katılımı bakımından Türkiye bölgede Tacikistan ile en kötü durumda ve bu alanda cinsiyet uçurumunu yüzde 60'tan az kapatmış tek ülke. Eğitimde başarı bakımından 99, siyasette güç kazanma bakımından 118, sağlıkta 100. sırada. Türkiye, Hindistan ve Çin'de bakanların sadece yüzde 7'si kadın. Kaynak: BBC Türkçe