Devrim KARTAL
Elektronik sigara kullanıcılarını etkileyen yeni bir hastalık olan EVALI, doğrudan e-sigara kullanımına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
"EVALI," "E-sigara ile ilişkili akciğer hasarı" cümlesinin kısaltmasıdır.
Sağlık dünyasında, elektronik sigaraların yol açabileceği yeni bir hastalık alarmı veriliyor. Elektronik sigara kullanımı ile ilişkili akciğer hasarı anlamına gelen EVALI, son dönemde e-sigara kullanıcıları arasında görülen ciddi bir sağlık sorunu olarak tanımlanıyor. EVALI'nin semptomları arasında balgam, öksürük, nefes darlığı, ateş, kusma, ishal, kilo kaybı ve akciğer hasarı gibi ciddi belirtiler bulunuyor.
2019 yılında ABD'de bir dizi ciddi akciğer hastalığı salgını meydana geldi ve bu salgın, elektronik sigara kullanımı ile ilişkilendirilen akciğer hasarı vakalarının artışına neden oldu.
EVALI vakalarının ilk kez 2019 yılında tanımlanmasıyla birlikte, sağlık otoriteleri ve araştırmacılar bu yeni sağlık tehdidi karşısında uyarılarda bulunmaya başladılar. Araştırmalar, EVALI'nin özellikle THC içeren e-likitlerde kullanılan vitamin E asetat gibi katkı maddeleri ile ilişkilendirildiğini ortaya koyuyor. Bu bileşenin buharlaştırıldığında ve solunduğunda akciğer hasarına neden olabileceği belirtiliyor.
Hastalığın teşhisi diğer solunum hastalıklarıyla benzer belirtiler taşıdığı için zor olabiliyor. Bu nedenle, tanı genellikle tıbbi öykü, fiziksel muayene ve gerekli durumlarda göğüs röntgeni veya BT taraması gibi görüntüleme testleri ile konuluyor. Tedavi, durumun ciddiyetine bağlı olarak antibiyotikler, antiviraller ve kortikosteroidler gibi iltihabı azaltıcı ilaçlar ile destekleniyor.
Elektronik sigaraların orta ve uzun vadeli etkilerinin ne olacağı ise halen araştırmalarla belirlenmeye çalışılıyor. Bu alanda yapılan çalışmalar, e-sigara kullanımının sağlık üzerindeki etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olacak. Uzmanlar, EVALI'nin önlenebilir bir durum olduğunu ve özellikle THC veya vitamin E asetat içeren vaping ürünlerinden kaçınarak ve yalnızca lisanslı satıcılar üzerinden ürün satın alarak riskin azaltılabileceğini belirtiyorlar.
Bu yeni sağlık sorununun farkındalığını artırmak ve elektronik sigara kullanıcılarını olası riskler konusunda bilinçlendirmek amacıyla sağlık kuruluşları ve halk sağlığı otoriteleri sürekli olarak güncel bilgiler ve uyarılar yayınlamaktadır.
ELEKTRONİK SİGARA NELERE YOL AÇAR?
Elektronik sigara kullanımı çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu ürün, nikotin bağımlılığına ve akciğer hasarına neden olabilir. Ayrıca, kalp sağlığını etkileyebilir, solunum problemlerine yol açabilir ve gençlerde beyin gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir.
EVALI (Elektronik Sigara Hastalığı) Tedavisi Nasıldır?
Elektronik sigara ve vaping ürünlerinin kullanımı sonucu ortaya çıkan ve akciğerlere zarar veren EVALI hastalığı, semptomların ve durumun ciddiyetine göre değişken tedavi yöntemlerini gerektiriyor. Yaygın olarak rapor edilen semptomlar arasında şiddetli solunum problemleri bulunmakta ve birçok hasta hastaneye yatırılmayı gerektirecek durumda olabiliyor. Tedavide, oksijen tedavisi ve solunum cihazları gibi yaşamsal destek yöntemleri ön planda yer alırken, öksürük ve nefes darlığı gibi belirtileri yönetmek için ilaç tedavisi de uygulanabilir. Ayrıca, hastanın sıvı dengesini sağlamak için intravenöz sıvılar ve bakteriyel enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik tedavisi önerilebilir. Hastalığın seyri boyunca alternatif tedaviler ve hastanın durumuna göre özel tedavi protokolleri geliştirilebilir.
EVALI tedavisinin temel amacı, semptomların hafifletilmesi ve akciğer fonksiyonlarının iyileştirilmesidir. Bu süreçte, hastaların elektronik sigara veya vaping gibi ürünleri kullanmayı bırakmaları da tedavinin önemli bir parçasıdır. EVALI'nin teşhis ve tedavisi için doktora başvurmak ve uzman tavsiyeleri doğrultusunda ilerlemek hayati önem taşır. Her hasta için özelleştirilmiş tedavi planları ve yakın takip, iyileşme sürecinde kritik rol oynar.
EVALI ve elektronik sigara kullanımının sağlık üzerindeki etkileri hakkında daha fazla bilgi ve güncel sağlık tavsiyeleri için sağlık kuruluşları ve halk sağlığı otoritelerinin yayınladığı kaynaklara başvurulması önerilir.
PUFF MU DAHA ZARARLI SİGARA MI?
Puff (elektronik sigara) ve geleneksel sigara arasında sağlık açısından bir karşılaştırma yapmak zordur. Bu konu ile ilgili net bir cevap vermek mümkün değildir. Bunun nedeni, her ikisinin de farklı kimyasal bileşenlere sahip olması ve uzun vadeli etkilerinin tam olarak anlaşılmamış olmasıdır. Ancak, her ikisi de sağlık açısından ciddi riskler taşır.
EVALI HASTALIĞI TEDAVİSİ VAR MI?
EVALI (Elektronik Sigara İlişkili Akciğer Hasarı) hastalığının tedavisi, semptomları hafifletmek ve akciğerlerdeki hasarı azaltmak için semptomatik ve destekleyici önlemleri içerir. Tedavi; oksijen tedavisi, solunum destek cihazları, hidrasyon, ilaç tedavisi sigara bırakma gibi çeşitli tedavi yöntemlerini içerir.