Dünyanın gündeminde bir süredir 2024'te Güneş'te gerçekleşeceği tahmin edilen büyük patlama var. Güneş'in 11 yıllık döngülerini izleyen bilim insanları 2025 yılında; etrafında tur attığımız yaşlı yıldızımızda normalin üzerinde bir patlama olacağını haber vermişti. Bu tarih daha sonra bir yıl geriye çekilince bütün dünyaya 2024'le ilgili felaket senaryoları yayıldı. Güneş'te yaşanacak bir patlamayla ilgili felaket söylentisi ilk olarak İngiltere Başbakan Yardımcısı Oliver Dowden'in açıklamalarıyla başladı.
ANALOG ÇAĞA GERİ DÖNÜŞ!
İngiltere halkını olası bir felakete karşı tedbir almaya çağıran Dowden, yaşanabilecek elektrik kesintileri nedeniyle mum ve pilli radyo stoklama önerisinde bulundu. Dowden, elektrik ve dolayasıyla internet sisteminin çökmesi sonucu insanlığın 'Analog Çağ'a geri dönme riskinin olduğunu iddia etti. Yaşanan her felaketi önceden tahmin ettiğine inanılan 'Simpsons' dizisinin bir bölümünde beklenen felakete yer verildiğinin ortaya çıkması korku ve paniği daha da büyüttü.
NASA SÜREKLİ GÖZLEMLİYOR
Bilim insanlarının 'Solar Maksimum' olarak adlandığı Güneş patlamaları ilk kez olmuyor. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'nin (NOAA) Uzay Hava Tahmin Merkezi'ndeki (SWPC) uzmanlar Güneş'teki değişiklikleri sürekli izliyor. NOAA'nın revize edilen açıklamasına göre “Solar Cycle 25” olarak adlandırılan patlamanın zirve aktivitesi 2024'ün Ocak-Ekim ayları arasında gerçekleşebilir. Söz konusu aktivitenin 2019'da yapılan tahminlerden daha güçlü olacağı ve daha uzun süreceği de not ediliyor.
GÜNEŞ LEKELERİNE BAKILIYOR
Güneş döngüsü, Güneş'in manyetik alanı tarafından yönlendirilen ve yüzeydeki görünür Güneş lekelerinin sıklığı ve yoğunluğu ile gösterilen yaklaşık 11 yıllık bir Güneş aktivitesi periyodu olarak tanımlanıyor. 'Solar Maksimum'un ne zaman gerçekleşeceğine dair tahminler de, Güneş lekesi sayılarına ilişkin uzun vadeli tarihsel kayıtlara, gelişmiş istatistiklere dayanıyor. Güneş bilimcisi Mark Miesch, "Yeni deneysel tahminimizin 2019 tahmininden çok daha doğru olmasını bekliyoruz. Yeni Güneş lekesi gözlemleri ortaya çıktıkça aylık olarak sürekli güncelleniyor” diyor.
MANYETİK KUBBE AŞILABİLİR
Mark Miesch ile birlikte SWPC'deki uzmanlar, Güneş'in beklendiği gibi kütle püskürtmesi durumunda, dünyada 'Kuzey Işıkları' olarak adlandırılan ışık görüntülerinin oluştuğunu hatırlatırken; 2024'te beklenen 'püskürtme' alışılmışın üzerinde olabilir. Güneşteki patlamayı turistler için görsel bir şölene dönüştüren özelliğin dünyanın 'manyetik kalkanı' olduğunu belirten bilim insanları bu kez kalkanın aşılabileceğini de vurguluyor.
JEOMANYETİK TEHLİKE!
SWPC uzmanlarına göre dünyanın manyetik alanı bozulur ve jeomanyetik fırtınalar içeriye nüfuz ederse, dünyada güç kesintilerine neden olabilir. Diğer yandan dünyanın yörüngesindeki uyduların çalışmaları da tehlikeye girebilir. Uzay çalışmalarıyla ilgili araştırmalara ve haberlere yer veren “space.com” un aktardığına göre jeomanyetik fırtınalar elektrik şebekelerini, GPS sinyallerini etkileyebilir. 2024'te bu etkilerin beklenenden daha fazla olabileceği tahmin ediliyor.
TÜRKİYE'Yİ NE BEKLİYOR
Jeofırtınalarla ilgili dikkate değer bir deneyim 1989'da Kanada'da yaşanmıştı. NASA verilerine göre Kanada'nın Quebec eyaletinin tamamı yaklaşık 12 saat süren bir elektrik kesintisine maruz kalmıştı. Bu tarihten sonra dünyanın bu bölgelerindeki alt yapılar jeofırtınalara göre dizayn edilmişti. Jeofırtınalar genellikle dünyanın kutup bölgelerinde daha fazla etkinlik gösteriyor. Elektrikle ilgili sorunların da kutup dairesine yakın yerlerde etkili olacağı düşünülüyor. Türkiye, hava ulaşımı, uydular üzerinde dolaylı etkilere maruz kalabilir ancak elektrik sisteminde sorunlar yaşanması beklenmiyor.