Ahmet Sütcü
Hipertansiyon, yani yüksek kan basıncı, kanın arter duvarlarına uyguladığı basıncın sürekli olarak yüksek olması durumudur. Dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen bu durum, "sessiz katil" olarak da bilinir çünkü çoğu zaman belirgin semptomlar göstermeden ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Hipertansiyon, kalp hastalıkları, inme, böbrek hastalıkları ve diğer birçok sağlık sorununun önemli bir risk faktörüdür.
Belirtiler
Hipertansiyonun belirtileri genellikle belirsizdir ve çoğu insan uzun süre boyunca herhangi bir belirti hissetmez. Ancak bazı durumlarda şu belirtiler görülebilir:
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Burun kanaması
- Yorgunluk hissi
Ortaya Çıkış Yaş Aralıkları
Hipertansiyon her yaşta ortaya çıkabilir, ancak genellikle 40 yaş ve üzerindeki yetişkinlerde daha yaygındır. Yaş ilerledikçe arterlerin sertleşmesi ve daralması riski artar, bu da kan basıncının yükselmesine neden olabilir. Ancak, obezite, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz yaşam tarzı gibi faktörler genç yetişkinler ve hatta çocuklar arasında da hipertansiyon görülme sıklığını artırmaktadır.
Risk Faktörleri
Hipertansiyonun başlıca risk faktörleri arasında şunlar yer alır:
- Genetik yatkınlık
- Yaşlanma
- Tuzlu beslenme
- Fazla kilo veya obezite
- Alkol tüketimi
- Sigara kullanımı
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Stres
- Kronik hastalıklar (diyabet, böbrek hastalığı)
Tanı
Hipertansiyon tanısı, genellikle bir sağlık profesyoneli tarafından yapılan birden fazla kan basıncı ölçümü ile konur. Kan basıncı iki ölçümden oluşur: Sistolik (kan basıncının en yüksek olduğu an) ve diyastolik (vuruşlar arasındaki dinlenme anı). 140/90 mmHg veya daha yüksek bir değer hipertansiyon olarak kabul edilir.
Tedavi
Hipertansiyon tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi bir arada kullanılır. Yaşam tarzı değişiklikleri şunları içerebilir:
- Düzenli fiziksel aktivite
- Sağlıklı bir diyet (Akdeniz diyeti gibi kalp sağlığına faydalı diyetler önerilir)
- Tuz tüketiminin azaltılması
- Alkol tüketiminin sınırlandırılması
- Sigarayı bırakma
- Stres yönetimi teknikleri
Bazı durumlarda yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmayabilir ve antihipertansif ilaçlar reçete edilebilir. Bu ilaçlar arasında diüretikler, ACE inhibitörleri, kalsiyum kanal blokerleri ve beta blokerler bulunur. Hastanın durumuna göre bir veya daha fazla ilaç kullanılabilir.
Son olarak, hipertansiyonun yönetimi sürekli tıbbi gözetim ve düzenli kan basıncı kontrolü gerektirir. Erken teşhis ve etkin yönetim, hipertansiyonun neden olabileceği ciddi sağlık sorunlarını önleyebilir veya bunların şiddetini azaltabilir.
