Diyarbakır'da 12 Eylül darbesinin ardından askeri cezaevi olarak kullanılan cezaevinde, yıkımın ardından restorasyon çalışmaları başladı. İşkenceyle anılan ve “En kötü şöhretli 10 cezaevinden” biri olan cezaevinin bazı yapılarının yıkımı için kurul kararı çıkarılırken, bazlarının da güçlendirilmesi yapılacak. Toplam parsel alanı 49 bin 204 metrekare, kapalı alanı da 16 bin 462 metrekareden oluşan cezaevi, restorasyonun ardından 'Anı ve Etnografya Müzesi' olarak hizmet verecek.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Ekim 2023'te toplu açılış töreni için gittiği kentte, İstasyon Meydanı'nda, "Bugün buraya müjdeyle geliyorum. Son ziyaretimde Diyarbakır Cezaevi'ni boşaltma ve kültür merkezi yapma sözü vermiştim. Sözümüzü tuttuk. Adalet Bakanlığımız cezaevini tamamen boşalttı. Kültür ve Turizm Bakanlığımız eski cezaevinin restorasyonu için gereken projeleri hazırladı. İçinde müzeden kütüphaneye, kültür ve sanat birimlerine kadar pek çok bölümün yer alacağı bu eserin, şimdiden Diyarbakır'ımıza hayırlı olmasını diliyorum. Diyarbakır Cezaevi, müze oluyor" dedi.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI'NA DEVREDİLDİ
Bunun üzerine cezaevi içerisinde bulunan 270 tutuklu ve 170 personel, kentteki diğer cezaevine nakledildi. Dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ da cezaevinin kapısına kilit vurarak anahtarını Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'a verdi. 27 Ekim'de, cezaevinin çevresine kurulan 2 metre genişliğinde ve 3 metre yüksekliğinde her biri 7 tonluk beton bloklar da kaldırıldı.
'Anı ve Etnografya Müzesi' olarak hizmet verecek olan cezaevi, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Diyarbakır Müze Müdürlüğü'ne devredildi. İçindeki bazı yapıların yıkımı için kurul kararı çıkarılırken, bazılarının da güçlendirilmesi yapılacağı belirtildi. 5 bloktan oluşan, toplam parsel alanı 49 bin 204 metrekare, kapalı alanı da 16 bin 462 metrekareden oluşan yapıda, çalışmaların ardından 2 giriş kapısı olacak.
Cezaevine sonradan eklenen askeri gazino, lojman gibi yapılar da yıkıldı. Geçen yıl lazer tarama yöntemiyle belgeleme yapılan cezaevinde, 1980 sonrası cezaevine sonradan eklenilen koğuş ve hücreler de yıkılıp Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından 70 işçiyle restorasyon çalışmalarına başlandı. 1980'deki 'aslına' dönüştürüleceği ifade edilen cezaevinde ilk etabın 2025 Haziran'da tamamlanması planlanıyor.