CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle inşa edilen ve kamuoyunda sıklıkla tartışma konusu olan büyük ulaşım projeleriyle ilgili yeni bir kur güncellemesini kamuoyuna duyurdu. Yavuzyılmaz'ın açıklamasına göre, Osmangazi Köprüsü, Çanakkale Köprüsü, Yavuz Sultan Selim (YSS) Köprüsü ve Avrasya Tüneli için Hazine tarafından işletmeci şirketlere yapılan garanti ödemeleri, güncel döviz kuru esas alınarak yeniden belirlendi.
Geçiş Ücretleri Değişmedi, Hazine Yükü Arttı
Yapılan ayarlamaya göre, vatandaşın ödediği geçiş ücretlerinde herhangi bir artış yapılmazken, Hazine'nin işletmeci firmalara ödediği fark ciddi oranda arttı. 1 Nisan 2025 itibarıyla geçerli olacak yeni kur düzenlemesine göre Hazine’nin üstleneceği maliyet artışı şu şekilde:
-
Osmangazi Köprüsü: Vatandaş halen 795 TL ödemeye devam edecek. Ancak Hazine'nin garanti ettiği geçiş bedeli 2.090 TL’ye yükseldi. Her araç için ödenecek fark 1.295 TL’ye çıktı.
-
1915 Çanakkale Köprüsü: Geçiş ücreti 795 TL olarak kalacak. Garanti bedeli 870 TL’ye yükselirken, fark 75 TL olacak.
-
Avrasya Tüneli: Tünel geçişi 225 TL iken garanti edilen bedel 266 TL’ye çıkarıldı. Hazine, araç başına 41 TL fark ödeyecek.
-
Yavuz Sultan Selim Köprüsü: Geçiş ücreti 80 TL, ancak garanti edilen tutar 228 TL’ye çıktı. Hazine fark olarak her araç için 148 TL ödeyecek.
Garanti Trafik Tutarı Tutmazsa, Maliyet Katlanıyor
Yavuzyılmaz’ın verdiği bilgiye göre, bu projelerde Hazine yalnızca geçen araçlar için fark ödemekle kalmıyor. Aynı zamanda belirlenen günlük garanti geçiş sayıları tutturulamazsa, bu eksik kalan araç sayısı için de firmalara ödeme yapılıyor. Bu kapsamda;
-
Osmangazi Köprüsü için araç başına 2.090 TL,
-
Çanakkale Köprüsü için 870 TL,
-
Avrasya Tüneli için 266 TL,
-
Yavuz Sultan Selim Köprüsü içinse 228 TL,
ödenmesi öngörülüyor.
CHP’li Yavuzyılmaz: Gerçekler Gizlenmeye Çalışılıyor
Yavuzyılmaz, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “AK Parti’nin vatandaşın dikkatinden kaçırmaya çalıştığı gerçekler-16!” başlığıyla yaptığı açıklamada, söz konusu mali yükün halktan gizlenmeye çalışıldığını iddia etti. CHP'li isim, kamunun sırtına yüklenen bu finansal tablonun şeffaflıkla paylaşılması gerektiğini belirtti.
Yap İşlet Devret Modeli Nedir?
Yap-İşlet-Devret modeli, kamu yatırımlarının özel sektör eliyle yapılmasını ve işletilmesini, belirli süre sonunda kamunun bu projeleri devralmasını öngörüyor. Ancak modelin en çok eleştirilen yönü, geçiş garantisi adı altında kamu bütçesinden özel şirketlere yapılan yüksek ödemeler. Bu ödemeler genellikle döviz cinsinden belirleniyor ve kur artışlarıyla birlikte Hazine’ye ciddi bir maliyet yükleniyor.
CHP başta olmak üzere muhalefet partileri, söz konusu projelerin ihale süreçlerinden garanti tutarlarına kadar birçok yönünü kamu zararı doğurduğu gerekçesiyle eleştiriyor.
