İklim değişikliğinin etkileri tüm dünyada giderek daha fazla hissedilirken, Türkiye’nin de büyük risk altında olduğu vurgulanıyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, aşırı sıcaklıklar, yangınlar ve sel olaylarıyla kendini gösteren ‘kırbaç’ etkisinin Türkiye için büyük bir tehdit oluşturduğunu belirtti. Özellikle Akdeniz ve Karadeniz bölgesinde dünya ortalamasının üzerinde sıcaklık artışı yaşandığını ifade eden Salihoğlu, önlem alınmazsa bu bölgelerde yangın ve sel felaketlerinin artabileceği uyarısında bulundu.
Salihoğlu, dünya genelinde sıcaklık artış hedefinin 1,5 dereceyle sınırlandırılmasının amaçlandığını ancak bu seviyenin aşılmış olduğunu vurguladı. “Sıcaklık artışlarının dünya ortalaması 1,5 dereceyken, Mersin Körfezi ve Doğu Karadeniz’de bu artış 2,5 dereceyi buluyor. Marmara Denizi’nde de bölgelere göre benzer bir tablo söz konusu. Bu durum ekosistemi, denizlerdeki dolaşımı ve deniz suyu asitlenmesini ciddi şekilde etkiliyor” dedi.
‘Kırbaç’ Etkisi ve Türkiye’ye Etkileri
Bilim insanlarının ‘kırbaç’ etkisi olarak adlandırdığı sürecin, önce aşırı yağışların bitki örtüsünü hızla büyüttüğünü, ardından gelen kurak dönemde ise bu bitkilerin kuruyarak büyük bir yangın riski oluşturduğunu belirten Salihoğlu, “Los Angeles’te yaşanan büyük yangınların ana sebebi buydu. Ülkemizde de Akdeniz ve Karadeniz bölgeleri bu riski taşıyor” ifadelerini kullandı. Aynı şekilde uzun süreli kuraklıkların ardından aniden gelen aşırı yağışların da toprak tarafından emilemediği için sel felaketlerine yol açtığını kaydetti.
Yangın ve Sel Riskine Karşı Acil Önlem Çağrısı
Toprak nemindeki azalmanın yangınları artıracağını belirten Prof. Dr. Salihoğlu, şehir planlamasından tarım politikalarına kadar birçok alanda iklim değişikliğine karşı önlem alınması gerektiğini ifade etti. “2024 yılı, dünya tarihindeki en sıcak yıl olarak kaydedildi. Düşük nemli topraklarda yangın riski artıyor. Bundan sonra tarımsal faaliyetleri ve yangın önlem planlarını bu gerçeklere göre geliştirmeliyiz. Karadeniz Bölgesi’nde aşırı yağışların artacağını öngörüyoruz, bu nedenle sel felaketlerine karşı hazırlıklı olmalıyız” dedi.
Özellikle Akdeniz ve Karadeniz’in iklim değişikliğinden en fazla etkilenen bölgeler arasında olduğunu söyleyen Salihoğlu, deniz sıcaklıklarındaki artışın ekosistemi de olumsuz etkilediğine dikkat çekti. Denizlerdeki buharlaşma ve tuzluluk oranlarının yükseldiğini, dolaşım sistemlerinde ve soğuk su oluşumlarında değişiklikler görüldüğünü ifade etti.
Türkiye’nin de Kaliforniya ve Güney Avrupa gibi yüksek sıcaklıkların ve yangınların yaşandığı bölgelerle benzer riskleri taşıdığına işaret eden Salihoğlu, bilimsel verilere dayanarak acil önlemler alınması gerektiğini vurguladı.
