Ahmet Sütcü
Paskalya sözcüğünün ikinci yüzyıldaki karşılığı Yunan ve Latin yazarlar tarafından "Pascha (π?σχα)" olarak kullanılmıştır. Sözcük "dokunmadan geçmek" anlamına gelir ve İsrailoğulları'nın Mısır'daki esaretten kaçışına veya İsrailoğulları'nın ilk doğan çocuğunun canının bağışlanmasına gönderme yapar.
Paskalya aslında Aramice’de Paskha (פסחא), İbranice’de Pesah (פסח) Grekçe’de Paskha (Πάσχα) kelimelerinden Türkçe’ye girmiştir. Bu kelime, “geçmek” anlamına gelir ve aslında bir Yahudi bayramı olan Pesah Bayramı için kullanılır. Türkçe’de ise bu kelime Fısıh olarak kullanılır.
Paskalya Bayramı, Hristiyanlıkta İsa'nın dirilişini kutlamak için düzenlenen en önemli dini bayramlardan biridir. Bu bayram, genellikle ilkbahar aylarında, takvimdeki değişken tarihlerde kutlanır ve Hristiyanların kutsal haftası olan "Paskalya Haftası"nın son günü olan Pazar gününe denk gelir. Paskalya Bayramı, İsa'nın çarmıha gerilmesi ve üçüncü gününde yeniden dirilmesi olayını anlatır. Bu nedenle, Paskalya aynı zamanda ölümün ve yeniden doğuşun sembolü olarak kabul edilir. Paskalya kutlamaları, kilise hizmetleri, ayinler, özel dualar, Paskalya yumurtası boyama ve arama gibi geleneksel uygulamaları içerir.
Paskalya Günü; Kıyam Yortusu, Diriliş Pazarı ya da Diriliş Günü olarak da isimlendiriliyor.
Paskalya Bayramı'nın amacı, Hristiyanlık inancına göre İsa'nın ölümünü ve dirilişini kutlamaktır. Bu bayram, İsa'nın ölümü ve üçüncü gününde dirilişiyle ilgili temel inançları vurgular. Hristiyanlıkta, İsa'nın ölümü insanlığın günahları için bir kefaret olarak kabul edilirken, dirilişi de insanlara ölümün yenildiği, ruhsal olarak yeniden doğuşun ve sonsuz hayatın müjdesini verir. Dolayısıyla, Paskalya Bayramı Hristiyanlar için büyük bir sevinç, umut ve dirilişin simgesidir.
Paskalya Bayramı, Hristiyanlar arasında önemli bir dini bayramdır ve çeşitli geleneksel uygulamalarla kutlanır. Paskalya'nın bazı önemli uygulamaları şunlardır:
-
Kilise Hizmetleri: Paskalya Bayramı boyunca kiliselerde özel ayinler düzenlenir. Bu ayinlerde İsa'nın dirilişi ve hayatı üzerine dualar edilir, ilahiler söylenir ve özel vaazlar verilir.
-
Paskalya Yumurtası Boyama ve Süsleme: Paskalya yumurtası, bayramın önemli sembollerinden biridir. Bu nedenle, Paskalya öncesinde yumurtalar boyanır, süslenir ve çeşitli desenlerle süslenir.
-
Paskalya Yumurtası Arama: Paskalya Pazarı sabahı veya bayramın diğer günlerinde, özellikle çocuklar için düzenlenen etkinliklerde, boyanmış ve süslenmiş Paskalya yumurtaları aranır. Bu gelenek, İsa'nın dirilişi ve mezarının boş olduğu günü simgeler.
-
Paskalya Çöreği: Bazı Hristiyan topluluklarında, Paskalya Bayramı'nda özel olarak hazırlanan ve genellikle içine renkli yumurtalar yerleştirilen özel bir çörek olan Paskalya çöreği yenir.
-
Aile Ziyaretleri ve Toplantılar: Paskalya Bayramı, ailelerin bir araya geldiği ve birlikte vakit geçirdiği önemli bir zaman dilimidir. Bu nedenle, Paskalya Bayramı'nda aile ziyaretleri ve toplu yemekler düzenlenir.
-
Hayır İşleri ve Yardımlar: Paskalya Bayramı, yardıma muhtaç insanlara yardım etmek ve hayır işleri yapmak için de bir fırsat olarak görülür. Bu nedenle, bazı Hristiyan toplulukları bu dönemde hayır işleri ve yardım etkinlikleri düzenler.
Katolik Kiliseleri'nde, Paskalya gecesi ayininde yeni ateş kutsanır, Paskalya mumu yakılır; Kitabı Mukaddes'ten bölümler okunur, vaftiz törenleri yapılır. Hristiyanlığın başlangıç döneminde vaftiz törenleri, yılda yalnızca bir kez, Paskalya gününde yapılırdı. Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden önce kilise dışında bir ayin alayı düzenlenir. Alay kiliseden çıkarken hiç ışık yakılmaz; dönüşte ise, İsa'nın dirilişini simgelemek için yüzlerce mum yakılır.
Paskalya Bayramı, Hristiyanlıkta önemli bir bayram olmasının yanı sıra, aynı zamanda sevgi, umut ve dayanışma duygularının pekiştiği bir zaman dilimidir.
Paskalya Yumurtasının Simgesel Anlamı
Paskalya Bayramı'nda renkli yumurtaların simgesel bir önemi vardır. Bu yumurtaların hikayesi çeşitli inanışlara dayanmaktadır. Bir inanışa göre, Hz. İsa'nın çarmıha gerilmesi sırasında yaşadığı acılar nedeniyle yere düşen bir kan damlası, Paskalya yumurtasının ilk örneğini oluşturmuştur. Hz. Meryem'in gözyaşları da bu yumurtalara desenler vermiştir.
Başka bir anlatıma göre ise, Paskalya yumurtası yeni yaşamın sembolüdür. Hristiyanlar, İsa'nın dirilişiyle ölüm ve günahın üstesinden geldiğine inanır ve bu nedenle Paskalya yumurtalarını bu anlamda önemserler. Günümüzde Paskalya yumurtaları genellikle çikolatadan yapılır ve renkli folyo ile kaplanır. Eskiden ise tavuk yumurtaları sertleşene kadar kaynatılarak elle süslenirdi.
Paskalya yumurtaları, Hristiyanlıkta önemli bir simge olmasının yanı sıra, bayramın coşkusunu ve bereketini de temsil eder.