Türkiye'deki gençlerin ekonomik geleceğe dair kaygıları her geçen yıl artıyor. Youthall’un 2024 yılına ait "Gençlerin Beklenti ve Yönelimleri Araştırması 2024", gençlerin ekonomik bağımsızlık, gelecek kaygısı ve iş-yaşam dengesi konularındaki sorunlarını bir kez daha ortaya koydu. Araştırma, 18-34 yaş aralığındaki gençlerin ekonomik koşullar, iş dünyası ve yurt dışı eğilimlerine dair önemli veriler sundu.
Youthall’un bu yılki araştırmasına göre, 2.627 genç katılımcı, ekonomik geleceğe dair derin kaygılar taşıyor. Gençlerin %70,1'i aylık 5 bin TL'nin altında bir gelirle yaşamaya çalışırken, %64,1'i ailesinden aldığı maddi destekle geçimini sağlıyor. Bu durum, gençlerin kendi hayatları üzerindeki kontrol hissini olumsuz etkiliyor ve ekonomik bağımsızlığa erişim konusunda ciddi zorluklar yaşadıklarını gösteriyor.
2024 araştırması, gençlerin ekonomik bağımsızlıklarını kazanmakta yaşadığı zorlukları gözler önüne seriyor. Gençlerin %36,8'i aylık 2.500 TL'nin altında bir gelirle geçinmeye çalışırken, %33,3'ü 2.500 ile 5.000 TL arasında bir gelirle hayatını idame ettiriyor. Bunun yanında, gençlerin %46,1’i KYK bursu veya kredisiyle yaşamlarını sürdürmeye çalışıyor. Ayrıca, %22,5 oranında genç yarı zamanlı işlerde çalışarak ek gelir elde etmeye çabalıyor. Bu veriler, gençlerin ekonomik özgürlüğe ulaşmakta oldukça zorlandığını gösteriyor.
Araştırmanın sonuçları, gençlerin hayatlarının kontrolü konusunda yaşadığı zorlukları da ortaya koyuyor. Katılımcıların %73,1’i hayatlarında belirli durumlar üzerinde kontrollerinin olduğunu ancak dış faktörlerin kendileri üzerinde etkili olduğunu düşünüyor. Bu oran, geçen yıla göre %80’e yakın bir artış göstererek gençlerin “kontrol hissini kaybettikleri” duygusunun arttığını işaret ediyor. Gençlerin %40,9'u gelecekleri konusunda kaygılı olduklarını belirtirken, yalnızca %35,5'i geleceğe dair umutlu olduklarını ifade ediyor.
Gençlerin iş seçiminde öncelik verdikleri faktörler de değişti. Geçtiğimiz yıl gençlerin ilk tercihlerinde maaş seviyesi ve anlamlı bir işin parçası olma arzusu öne çıkarken, bu yıl iş-yaşam dengesi daha önemli hale geldi. Araştırmada, katılımcıların %53,7'si iş-yaşam dengesinin iş tercihinde en kritik faktör olduğunu belirtirken, %48’i esnek çalışma koşullarına sahip işlerde çalışmak istediğini ifade ediyor. Maaş seviyesi ise %44,6'lık bir oranla hala önemli bir değerlendirme kriteri olarak kalmaya devam ediyor.
Araştırma sonuçlarına göre, gençlerin yurt dışında çalışma eğilimleri devam ediyor. Katılımcıların %53,8’i eğitim fırsatlarını değerlendirmek, dil becerilerini ve kültürel deneyimlerini geliştirmek için yurt dışına gitmek istiyor. Bu gençlerin %35,6'sı uluslararası deneyim kazanmayı en önemli sebep olarak görürken, %31,4’ü daha iyi yaşam koşulları nedeniyle yurt dışını tercih ediyor. %24,5'i ise emeğe verilen değerin Türkiye'den daha fazla olması nedeniyle yurt dışı fırsatlarına yöneliyor.
Mezun gençler arasında iş değiştirme isteği oldukça yüksek. Araştırmaya katılan mezunların %71,3’ü önümüzdeki yıl içinde iş değiştirmeyi planlıyor. En çok tercih edilen sektörler ise teknoloji, enerji ve otomotiv. Gençlerin bu değişiklik isteğinin altında yatan temel nedenler, %63,2 oranında bulundukları şirket ve pozisyonlarda kendilerini geliştirememeleri, %58,6 oranında gelir memnuniyetsizliği ve %47,1 oranında kariyer ilerlemesi için fırsat eksikliği olarak belirtiliyor.
Yapay zekâ teknolojileri gençler arasında giderek daha popüler hale geliyor ancak bu alandaki bilgi eksikliği ve güven sorunları da dikkat çekiyor. Araştırmaya katılan öğrencilerin %47,2'si yapay zekâ uygulamalarını sıkça kullanırken, mezunlar arasında bu oran %29,7’ye düşüyor. Öğrencilerin %43,9’u yapay zekâ uygulamalarının faydalarını bilmediğini belirtirken, mezunların %54,2’si henüz bu teknolojiyi kullanma fırsatı bulamadığını ifade ediyor.
Katılımcılar arasında yapay zekâ teknolojilerine yönelik güven eksikliği de dikkat çekiyor. Araştırmaya katılan öğrencilerin %44,5'i yapay zeka tabanlı CV oluşturma araçlarına güven konusunda kararsız olduğunu belirtirken, %43,1’i bu araçlara güvendiğini ifade ediyor. Mezunların %47,8’i ise yapay zekâ tarafından yapılan CV taramalarının ve ön eleme süreçlerinin adil olduğunu düşünse de hata payının da var olduğunu düşünüyor.
Youthall CEO’su Emre Aykan, araştırmanın sonuçlarını değerlendirerek, gençlerin sosyal, duygusal ve profesyonel beklentilerinin önemine dikkat çekti. Aykan, "Gençlerin ihtiyaç ve beklentilerine yönelik stratejiler geliştiren kurumlar, geleceğe daha hızlı adapte olacak. Eğitim ve iş dünyasının gençlerin potansiyellerini en üst düzeye çıkarmak için gerekli destekleri sağlaması, hem bireysel hem de ülke olarak büyümemizi hızlandıracaktır" dedi.
