İki lider Rus Sanatoryum'daki görüşmenin başında açıklama yaptı.
İlk olarak söz alan Putin, açıklamasında, 'Yakın zamanda hem gaz konusunda hem başka alanlarda önemli adımlar atacağız' dedi.
'Ukrayna krizini görüşeceğiz' diyen Putin, 'Tahıl anlaşmasını gündeme getireceksiniz, biz bu görüşmelere açığız' ifadelerini kullandı.
ERDOĞAN'DAN TAHIL KORİDORU MESAJI
Türkiye-Rusya ilişkilerinde çok farklı bir dönemde olunduğunu ifade eden Erdoğan, 'Hele hele Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın geldiği böyle bir dönemde bu ziyareti gerçekleştirmiş olmak, sizin bu daveti yapmış olmanız beni ve heyetimi gerçekten mutlu etmiştir' diye konuştu.
Erdoğan, 'Türkiye Rusya arasındaki ilişkilerde özellikle şu andaki dış ticaret hacmimizin 62 milyar dolarda olması ve 100 milyar dolar hedefine doğru yürüyor olmamız bizi gerçekten çok mutlu ediyor. Bugün burada Merkez Bankası başkanlarımızın bir araya gelmesi, birbirleriyle ayrıca görüşecek olmalarının, aramızdaki ikili ilişkilerde yerli para birimine adım atma noktasında da önemli olduğuna inanıyorum' değerlendirmesinde bulundu.
Akkuyu Nükleer Enerji Santralindeki gelişmelerin gayet iyi devam ettiğini, orada 25 bine yakın istihdam sağlanmasının önemli olduğunu dile getiren Erdoğan, 'İlk üniteyle ilgili atılmış olan adım gayet güzel. Kaldı ki bizim daha önce de sizinle görüştüğümüz gibi Sinop Nükleer Enerji Santraliyle ilgili de bir adım atmamız söz konusu olacak diye düşünüyorum. Tabii Trakya'da bir 'hub'ın olacak olması o da ayrı bir zenginlik ve bir canlılık unsuru' ifadelerini kullandı.
Erdoğan, Türkiye ile Rusya arasındaki en önemli adımlardan birinin turizm noktasındaki gelişmeler olduğunu belirterek şunları kaydetti:
'Turizmde de şu anda Rusya bizde bir numara. Böyle bir konumda. Bütün bunlarla beraber tabii en önemli adım, herkes bugün Türkiye Rusya ilişkilerinde bu ziyaretimizle Tahıl Koridoru meselesine bakıyorlar. Buradan Tahıl Koridoruyla ilgili bugün ne çıkacak diye bunu bekliyorlar. İnanıyorum ki yapacağımız görüşmeden sonra da basın toplantısıyla verilecek mesaj dünyaya, özellikle az gelişmiş Afrika ülkelerine yönelik bir adım çok çok önemli olacak.
Bir diğer aramızdaki en önemli konu savunma sanayiine yönelik attığımız ve atacağımız adımlar. Enerji sektöründe zaten aramızdaki adım, özellikle doğal gaz konusunda biz birinci derecede şu anda Rusya ile doğal gazda çok önemli ilişki içerisindeyiz. Bunu daha da geliştirerek devam ettireceğimize inanıyorum. Bu arada yaz mevsimiyle ilgili malum yangınlar, orman yangınları ve bu konuda da bize gönderdiğiniz 2 uçakla gerçekten çok ciddi derdimize derman oldunuz. Tabii bunu 2 kat daha, 1 kat daha artırabilirsek çok daha isabetli olacak, çünkü bu yaz mevsimi devamlı bu tehdidin altındayız ve bu tehdidi atlatmamızda çok ciddi faydalar var.'
GÖRÜŞME SONA ERDİ
Erdoğan'ın, Rusya Devlet Başkanı Putin ile Soçi'deki görüşmesi sona erdi.
Rus Sanatoryum'daki görüşme, yaklaşık 3 saat sürdü.
Toplantı, yaklaşık 1,5 saatlik heyetler arası görüşmenin ardından baş başa çalışma yemeğiyle devam etti.
Heyetler arası görüşmede, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, MİT Başkanı İbrahim Kalın, Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun da yer aldı.
ORTAK BASIN TOPLANTISI
PUTİN'DEN TAHIL ANLAŞMASI İÇİN ŞART
Erdoğan ve Putin, görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
İlk olarak açıklamalarda bulunan Putin, 'Türkiye'de doğalgaz dağıtım merkezi kurulmasını teklif ettik' dedi ve ekledi: 'Rusya doğalgaz konusunda her zaman Türkiye'nin sorumlu ve en büyük partneri olacaktır. Üçüncü ülkelere de doğalgazı sevk edeceğimizi söyleyebiliriz.'
Putin, şunları söyledi: 'Gazprom, BOTAŞ'a yol haritasını sundu, sırada ortak çalışma grubunun kurulması var.'
Tahıl Anlaşması'na da değinen Putin, 'Tahıl koridorunu canlandırmak istiyoruz, bunu yapacağız. Bir şartla yapacağız. Tarım ürünlerimizin de engelsiz şekilde denize çıkmasını istiyoruz' diye konuştu.
'Batılı partnerlerimiz bizi dolandırdı' diyen Putin, şöyle devam etti: 'Birkaç gün içinde sözler yerine getirilsin biz bu tahıl koridorunun devam etmesi için kendi çabalarımızı sarf ederiz.'
'Karşılıklı ticarette yerli para birimi kullanımı konusunda kararlılığımızı teyit ettik' diyen Putin, 'Dolar ve avroyu daha az kullanma konusunda hemfikiriz' ifadelerini kullandı.
ERDOĞAN: UKRAYNA'NIN YAKLAŞIMINI YUMUŞATMASI GEREKİYOR
Erdoğan da tahıl anlaşmasına ilişkin, 'Gündeme getirilen alternatif öneriler, Karadeniz Girişimi gibi sürdürebilir, güvenli ve taraflar arası işbirliğine dayanan kalıcı bir model sunamamıştır' dedi.
'Eksiklerin giderilerek, girişimin devam ettirilmesi gerektiğine inanıyoruz' diyen Erdoğan, şunları ifade etti: 'BM ile önemli ilerlemeler içeren yeni öneriler paketi hazırladık. Bu yeni süreç vasıtasıyla netice almanın mümkün olduğu kanaatindeyim.'
Ukrayna-Rusya savaşına da değinen Erdoğan, 'Taraflar arasında doğrudan müzakerelere evvelce ev sahipliği yaptık. Bu konuda üzerimize düşeni her zaman olduğu gibi yine yapmaya hazırız' diye konuştu.
BM ile hazırlanan tahıl sevkiyatına ilişkin ortak öneri paketine değinen Erdoğan, şunları kaydetti: ' Türkiye olarak beklentileri karşılayacak çözüme kısa sürede ulaşacağımıza inanıyorum.'
'Şu an itibarıyla Karadeniz Tahıl Koridoru'nda en az gelişmiş ülkelere gönderilecek tahıl önemli. Buradan çıkacak tahılın yüzde 44'ü Avrupa ülkelerine gidince Rusya buna haklı olarak olumlu bakmıyor' ifadelerini kullanan Erdoğan, şunları söyledi:
'Putin 'Fakir ülkelere 1 milyon ton tahılı göndermek için lojistik çalışmalar yaptık' dedi. Biz de 'Üzerimize ne görev düşüyorsa Türkiye olarak varız' dedik. 'Bu tahılı öğüterek un şeklinde fakir Afrika ülkelerine gönderebiliriz' dedik. Bu konuda mutabık kaldık.'
Erdoğan, şöyle devam etti: 'Afrika ülkelerine tahılın un halinde gönderilmesi noktasında Rusya, Türkiye, Katar adım atmak suretiyle temenni ediyorum ki bu ülkelerin yanında oluruz.'
Ukrayna ile ilgili bir soruya da yanıt veren Erdoğan, 'Ukrayna'nın, Rusya ile müşterek adımların atılabilmesi noktasında yaklaşımlarını tabii ki yumuşatması gerekiyor' dedi.
KARADENİZ TAHIL GİRİŞİMİ HAKKINDA
Rusya-Ukrayna Savaşı'nın küresel gıda fiyatları üzerindeki etkisini azaltmak için Birleşmiş Milletler, Türkiye, Rusya ve Ukrayna, 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da düzenlenen törenle Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması'nı imzalamıştı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, süresi dolan anlaşmaya ilişkin 17 Temmuz'da yaptığı açıklamada, 'Tahıl koridoru anlaşması fiilen son buldu, durduruldu. Rusya, ilgili şartlar uygulanır uygulanmaz derhal tahıl anlaşmasına geri dönecek. Anlaşmanın Rusya ile ilgili kısmı yerine getirilmedi' ifadelerini kullanmıştı.
Rusya'nın talepleri arasında, Rus Ziraat Bankası'nın (Rosselhozbank) SWIFT sistemine yeniden bağlanması, Rusya'ya yönelik tarım makineleri ve yedek parça tedarikinin yeniden başlatılması, gemilerin sigortalanması üzerindeki kısıtlamaların ve limanlara erişim yasağının kaldırılması gibi maddeler bulunuyor.
(birgün)
