Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi, TTB Aşı Çalışma Grubu ve TTB Pandemi Çalışma Grubu bugün ortak yazılı açıklama yaptı ve COVID-19 salgınında gelinen son durum ve aşılama oranlarına dair bilgi verdi.
Türkiye’de COVID-19 hastalığının sıklığına ve yol açtığı ölümlere dair bilgi paylaşımının Sağlık Bakanlığınca Mart 2023’te sonlandırıldığını belirten TTB, hastalığın yayılmasına uygun ortamın oluşmasına rağmen kış ortamında yeterli önlemin alınmadığını belirtti.
Eris varyantı
Şubat 2023’te saptanan, Ağustos ayında Dünya Sağlık Örgütü’nce (DSÖ) “dikkatle izlenmesi” önerilen Eris varyantının Türkiye’de varlığı, 15 Eylül’de, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından “Endişe konusu sayılmayacak bir gelişme” olarak duyurulmuştu.
Açıklamanın “Avrupa’da ve Türkiye’de COVID-19” başlığında, şu bilgilere yer verildi: “22 Ekim 2023 itibarıyla; son 28 günde bir önceki 28 güne kıyasla yüzde 10 artışla 371 bin 855 vaka (dünyada görülenlerin yüzde 74’ü) ve bir önceki 28 güne kıyasla yüzde 45 azalma ile 1352 ölüm (dünyada görülenlerin yüzde 29’u) görülmüştür. Hastaneye yatırmada, son 56 günde bildirimde bulunan ülkelere göre yüzde 24 artış görülmüştür. Türkiye son 56 günde DSÖ’ye doğrulanmış COVID-19 vaka ve ölüm bildiriminde bulunmamıştır.”
Sağlık kurumlarında “kapasitenin zorlanması” ihtimali
Açıklamada, birincil korumanın, virüsle karşılaşmanın önlenmesi olduğu, bunun için de yaygın test uygulanması gerektiği belirtildi:
“Ülkemizde COVID-19 testlerine erişim ise çok kısıtlıdır. Eğitim araştırma hastaneleri ve üniversite hastanelerinde sadece klinik açıdan hastalık şiddeti orta-ağır olan hastalara hastayı gören hekimin talebi üzerine yapılmaktadır. Ayaktan hastalara klinik uyumlu olsa da test yapılamamaktadır. Bu durumda COVID-19 yaygınlığının gerçek boyutunu anlamayı zorlaştırmaktadır. Tanı konamayan bir bulaşıcı hastalığın dolaşımının engellenmesi, olası zararlarının saptanması mümkün görünmemektedir.
Tanı konan hastalar genellikle enfeksiyon hastalıkları kliniklerinde tedaviye alınmaktadır. İlk beş gün içinde olan hastalarda Sağlık Bakanlığı tarafından sunulan tek tedavi molnupiravir etken maddeli ilaçtır. İncinebilirliği yüksek hastalarda orta ağır klinik olduğunda hastalar servislerde ve yoğun bakımlarda yatırılarak izlenmektedir.
Mevcut durumda servis ve yoğun bakım yatak kapasitelerini zorlayacak düzeyde bir başvuru söz konusu olmamakla birlikte, toplumda enfeksiyonun yaygınlaşması durumunda incinebilir gruptaki hastaların daha çok hastalanmaları sonucunda kapasiteyi zorlayacak düzeyde hasta başvuruları olma ihtimali söz konusudur.”
“Kışa korunmamışlık duygusuyla giriyoruz”
Hekim örgütü, COVID-19’a karşı bağışıklama hizmetlerinde erişilen yetersiz ve eşitsiz düzey ve aşılama sürecinin, “önümüzdeki sonbahar ve kışa korunmamışlık/incinebilirlik duygusuyla girmek için yeterli kanıt oluşturduğu” belirtildi:
“Bu huzursuzluğun başkaca nedenleri de aşının koruyuculuk süresinin bu mevsime dek uzamaması ve evrim geçiren COVID-19 virüsünün yeni varyantlarına karşı koruma kapsayıcılığının yetersizliğidir.”
Öneriler
Sağlık çalışanlarına yönelik
Hizmet sunum biriminizde kendinizi ve çalışma arkadaşlarınızı COVID-19’dan koruma prensiplerine uyun, kendinizi koruyun. Korunmada rol model olun.
TTB’nin ve ilgili uzmanlık derneklerinin öneri ve kılavuzlarına uyun.
COVID-19 ve mevsimsel gripten korunmak için maske takın, aşılanın.
Standart korunma önlemlerinin eğitimlerini yapın ve uygulatın.
Yakınlarınızı COVID-19 morbidite ve mortalitesinden koruyun.
COVID-19 ve mevsimsel gripten korumak için aşılatın, kalabalık, kapalı ortamlarda maske takmalarını sağlayın.
Öksürük ve ateşle seyreden bir sorunları olursa, klinik bakımın yanı sıra, bulaşma kaynağı olmamaları için ayırın, maske taktırın, ortamın sık sık havalandırılmasını sağlayın.
Size başvuran sağlık hizmeti kullanıcılarını değerlendirirken COVID-19 ve grip dahil aşı ile önlenebilir hastalıklar açısından da değerlendirin. Gerekli önerilerde bulunun.
Sağlık yönetimine yönelik
COVID-19, grip ve morbiditeyi artıran sağlık sorunları için, öncelikle incinebilirliği yüksek grupları için; aşıları, tanı testlerini ve tedavi edici ilaçları erişilebilir kılın.
COVID-19 için; test, hastalanma, aşılanma, sağlık hizmeti kullanımı ve ölüm verilerini şeffaflık içinde kamuoyuyla paylaşın. Bilgi paylaşmamanın yarattığı belirsizlik, infodemiye yol açar, salgın yönetimine ilişkin uyumu ve katılımı baskılar, aşı kararsızlığını artırır.
Halka yönelik
COVID-19 ve mevsimsel gripten korunmak için aşılanın.
COVID-19 ve mevsimsel gripten korunmak için kalabalık, kapalı ortamlarda maske takın.
Öksürük ve ateşle seyreden bir sorununuz olursa, sağlık hizmeti alın, bulaşma kaynağı olmamak için olabildiğince ayrı durun, maske takın, bulunduğunuz ortamı sık sık havalandırın.
