Hayat pahalılığının ve yoksulluğun artmasıyla özellikle büyük kentlerin tercih edilme oranında yaşanan gerileme bu yıl da devam etti. Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonucunda başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere hemen tüm büyük kentlerde tercihlerde düşüş yaşandı. Artan kiralar, pahalı yurt fiyatları gibi öğrencileri ilgilendiren pek çok kalemdeki artışın yanı sıra kredi veya bursların da çok düşük kalması nedeniyle ortaya çıkan sonuç bu oldu. Rehberlik Uzmanı Salim Ünsal’ın YÖKAtlas’tan derlediği veriler çarpıcı gerçeği ortaya çıkardı.
Bu durumdan etkilenen illerin en başında ise İstanbul geliyor. Megakent’i dışarıdan tercih edenlerin oranı son üç yılda sürekli gerileme yaşıyor. 2022’de İstanbul’daki üniversitelere yerleşenlerin oranı yüzde 25’ken bu yılki YKS sonucunda ise bu oran yüzde 24’e düştü.
Başkent Ankara’da ise düşüş oranı daha fazla oldu. 2022’de kentin dışından tercih edenlerin oranı yüzde 40’ken 2023’te yüzde 38’e bu yıl ise yüzde 36’ya geriledi. 2 yılda oran olarak 4 puanlık bir düşüş yaşandı.
Ülkenin üçüncü büyük şehri İzmir’de de durum daha da kötü. 2 yılda dışarıdan kenti tercih edenlerin oranında tam 5 puanlık bir gerileme gerçekleşti. Yıllara göre İzmir’i dışarıdan tercih edenlerin oranı şöyle oldu: 2022 yüzde 48, 2023 yüzde 47, 2024 yüzde 43.
Üç büyük şehir dışında üniversite şehri olarak bilinen büyükşehirlerde de benzer bir durum oluştu. Eskişehir’de bile 6 puanlık bir düşüş gerçekleşti. Bursa, Antalya, Mersin, Sakarya ve Samsun gibi kentler de bu düşüşten nasiplerini aldı.
BİRÇOK ETKEN VAR
Verileri değerlendiren Salim Ünsal bu tabloya birçok unsurun neden olduğunu ifade etti. Ünsal şöyle dedi: “Mesele sadece ekonomik değil. Diğer unsurlar da ekonomiyle ilişkili. Öğrenciler gidecekleri şehirlerde barınma ve beslenme sorunu yaşayıp yaşamayacaklarına özellikle bakıyorlar. Elbette iyi üniversite veya iyi bölüm kazanan öğrenciler geri adım atmıyor. ODTÜ, Boğaziçi gibi üniversitelerle nerede olursa olsun tıp kazanan öğrenci gidip okuyor. Ancak İstanbul ya da Ankara’da herhangi bir vakıf üniversitesi kazanan ya da küçük bir ilde mesleğini yapması zor olan bir bölüm kazanan öğrenci gitmeyebiliyor.”
Üniversite kazanmanın eskisi kadar önemsenmediğini hatırlatan Ünsal, “Tercih eğilimlerindeki azalmadan da bunu görebiliyoruz. 2023 YKS’de 1 milyon 89 bin 194 kontenjan açılmış, toplam tercih sayısı 24 milyon 277 bin 711 olmuştu. Bu yıl kontenjanlar 1 milyon 21 bin 486’ya düştü. Toplam tercih sayısı ise 21 milyon 664 bin 849’a geriledi. Aradaki fark tam 2,6 milyon. Üniversite mezunlarının işsiz kalması, çalışanların mezun oldukları bölümlerden çok farklı işlerde çalışması gibi nedenlerle baraj olmamasına rağmen tercihlerde azalma olduğunu gözlemliyoruz. Bunu üniversiteyi terk edenlerin sayılarından da anlayabiliriz” dedi.
BÜYÜKŞEHİRLER ARTIK GENÇLERE ÇEKİCİ GELMİYOR
10 kentte son 3 yılda dışarıdan yerleşme oranları şöyle (%):
Dışarıdan yerleşme oranları artan dikkat çekici şehirler ise aşağıdaki gibi (%):
