Devrim KARTAL
Türkiye'deki zincir marketlerin yaygınlaşması, ekonomik değişimlerin perakende sektörüne etkisini gözler önüne seriyor. Enflasyonun yükselişi ile birlikte vatandaşlar daha ucuz ürünlere yönelirken, zincir marketlerin sayısı da artıyor. Bu konu Ülkeyi ikiye bölmüş durumda. Vatandaşlar ve esnaflar zincir marketlerin sayısının artması konusunda görüş ayrılığı yaşıyor.
ZİNCİR MARKET NE DEMEK?
Benzer çeşitlilikteki tüketim mallarının hangi ad altında olursa olsun kısmen veya tamamen perakende satışının yapıldığı, aynı gerçek veya tüzel kişi sahipliğinde bir merkeze bağlı olarak faaliyet gösteren; içlerinden en az biri büyük mağaza niteliğini taşıyan en az beş şubeye sahip işletmeyi veya her biri dört yüz metrekarenin altında satış alanına sahip en az on şubesi bulunan toptan ve perakende satış noktaları zincir market/mağaza olarak değerlendirilmektedir.
Zincir Market Etkisi:
Türkiye genelinde hemen her il ve ilçede faaliyet gösteren zincir marketler, vatandaşlara alışveriş kolaylığı sağlıyor. Ancak bu durum, küçük esnaflar için zorluklar yaratıyor. En ücra köy ve yaylalara kadar yayılan zincir marketler nedeniyle, birçok küçük esnaf gün içinde siftah yapamadan dükkanını kapatmak zorunda kalıyor. Bu yaygınlaşma, küçük işletmelerin rekabet gücünü azaltarak yerel ekonomiye etkisini sürdürüyor.
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası'nın 7 No’lu Perakende Gıda ve Muhtelif Ticaret Meslek Komite Başkanı Ahmet Dülek, ulusal zincir marketlerin sayısındaki kontrolsüz artışın yerel marketlerin güç kaybetmesine yol açtığını belirterek, esnafın bu durumdan ciddi kayıplar yaşadığını vurgulamıştı. Dülek, geçtiğimiz yıl vatandaşları yerel esnaflara destek olmaya yönlendirmek amacıyla Mersin halkı ve yerel yönetimlerden yerel marketlere daha fazla destek vermeleri çağrısında bulunmuştu.
Mersin esnafı geçen yıl, zincir marketlere yönelik taleplerini duyurmak için eylem yapmıştı. Esnaf, "Üç harfliler elinizi ekmeğimizden çekin" sloganını kullanmıştı.
Zincir Market Şube Sayıları:
Öne çıkan zincir marketler arasında Migros, BİM, A101, Şok ve CarrefourSA bulunuyor.
Bir dönemin bakkaları teker teker kapanırken indirim marketleri olarak bilinen marketlerin sayısı ise artıyor. indirim marketlerinin bulanan son verilere göre şube sayıları derlendi:
- Migros Ticaret A.Ş., 4 Ocak 2024 itibarıyla Türkiye genelinde 81 ilde toplam 3.351 mağaza ile hizmet veriyor. Bu mağazalar 3.141.634 metrekare kapalı alana yayılmış durumda ve içlerinde 3.125 Migros, 156 Macrocenter ve 70 Mion mağazası bulunuyor.
- 1995 yılında 21 mağaza ile işe başlayan BİM Birleşik Mağazalar A.Ş., Mart 2023 itibarıyla yurt içinde ve yurt dışında toplam 11.525 mağazaya ulaştı. Şirket, geniş bir coğrafi alanda 75 bölge genel müdürlüğü ile hizmet veriyor. 2024 yılına dair güncel mağaza sayısı hakkında net bir bilgi ise mevcut değil.
- A101 Harca Harca Bitmez" sloganıyla tanınan A101, 28 Mart 2008 tarihinde hizmete başladı. 2022 sonu itibarıyla Türkiye genelinde 12.000'den fazla mağazası olan A101, her yıl mağaza sayısını artırarak büyümesini sürdürüyor. Türkiye'nin 81 ilinde ve 923 ilçesinde faaliyet gösteren A101, ülkenin en yaygın süpermarket zincirlerinden biri. 2024 yılındaki şube sayısına dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte, şirketin büyüme trendinin devam etmesi bekleniyor.
- ŞOK Marketler Ticaret A.Ş., 1995 yılında 13 mağaza ile ticari faaliyetlerine başladı. Şirketin temel amacı, az masraflı ve ufak boyutlu geniş bir mağaza ağı oluşturarak maliyetleri düşürmekti. 2021 yılında e-ticaret alanına girerek 'Şok Net' platformunu hayata geçiren ŞOK, 2024 itibarıyla Türkiye'nin 81 ilinde 10.601'den fazla mağaza ile hizmet veriyor.
- CarrefourSA, Türkiye'deki ilk mağazasını İçerenköy'de açtıktan sonra 1996 yılında Sabancı Holding ile güçlerini birleştirerek kuruldu. 2023 yılı itibarıyla, CarrefourSA'nın Türkiye genelinde hipermarket, süpermarket, gurme market ve mini market kategorilerinde toplam 1002 mağazası bulunmaktadır. 2024 yılına ait şube sayısı hakkında kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, şirketin yaygın mağaza ağıyla hizmetlerini sürdürdüğü bilinmektedir.
