Uzman Psikolog ve Psikoterapist Azize Yakut Okay, 6 Şubat depreminin yıldönümüne yaklaşırken, depremi birebir yaşayan veya dolaylı olarak etkilenen kişilerde ruhsal şikayetlerde artış görüldüğünü belirtti. Deprem sonrası yaşanan ruhsal travmaların, depresyon ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) gibi rahatsızlıklara yol açabileceğini söyledi.
Okay, "Ruhsal travmalardan sonra en çok görülen rahatsızlıklardan biri Depresyon ve TSSB'dir. Bu durumda kişide korku, endişe, çaresizlik, öfke, aşırı uyarılmışlık hali, uyku düzeninde bozulma, iştahta bozulma, günlük rutini sürdürememe gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Deprem özelinde konuşacak olursak, kişilerde alarm durumu, sallanıyormuş hissi, yakınları sürekli kontrol etme davranışları gibi tepkiler görülebilir" dedi.
Depremden etkilenenlerde ruhsal travmaya bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler arasında birincil ve ikincil travma kavramlarına da değinen Okay, "Birincil travma, kişinin doğrudan maruz kaldığı olayı ifade ederken; ikincil travma, kişinin dolaylı olarak yaşantıladığı, şahit olduğu bir olaya bağlı olarak ortaya çıkan tepkileri ifade eder. Bu durumda da kaçınma, aşırı uyarılma, yeniden yaşantılama belirtileri görülebilmektedir" şeklinde açıklamalarda bulundu.
Deprem sonrası yaşanan ruhsal travmaların yıldönümüne yaklaşırken yeniden artış gösterdiğine dikkat çeken Okay, bu durumun "ruhsal travmada yıldönümü tepkisi" olarak adlandırıldığını söyledi. Yıldönümü tepkisinin, travmatik olayın yıldönümüne yaklaşan birkaç hafta öncesinde ve sonrasında gelişen ruhsal tepkiler olduğunu ifade etti. Bu tepkiler arasında olayla ilgili anıların canlanması, duygusal tepkilerin artması, kaçınma davranışları, uyku ve yeme düzeninde bozulmalar gibi belirtiler bulunduğunu belirtti.
Okay, bu sürecin geçici olduğunu vurgulayarak, şu önerilere dikkat çekti:
-
Sosyal Destek: Sevdiklerinizle iletişim kurun. Birlikte olmanın iyileştirici gücünden faydalanın.
-
Duyguları İfade Edin: Duygularınızı ifade edin. Anlaşıldığınızı hissetmek stres düzeyinizi azaltabilir.
-
Günlük Rutinlere Riayet Edin: Günlük işleyişi korumak, güvende hissetmek için önemlidir. Uyku, yeme, iş ve evdeki rutinlere dikkat edin.
-
Fiziksel Aktivite ve Gün Işığı: Gün ışığından faydalanmak, fiziksel olarak aktif olmak ruh sağlığını olumlu etkiler.
-
Profesyonel Destek: Bu belirtilerle başa çıkmakta zorlanıyorsanız bir uzmandan destek alın. EMDR terapi tekniği, travmatik yaşantıların işlenmesinde etkili bir yöntem olabilir.
