Günümüzde birçok ebeveyn, çocuklarının güvenliğini sağlamak amacıyla GPS, ses kaydı, hatta dinleme özelliği bulunan akıllı saatleri tercih ediyor. Ancak bu cihazlar, sadece çocukları korumakla kalmıyor; aynı zamanda ciddi bir etik ve hukuki tartışmanın da merkezinde yer alıyor. Çocuğun mahremiyet hakkı, dijital güvenliği ve kişisel verilerin korunması gibi konular, bu takip araçları üzerinden yeniden gündeme geldi.
BTK ve Kişisel Veriler Açısından Riskler
Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) avukatlarından Av. Necla Aydın, “Ebeveynlerin bu cihazları çocuğun rızası olmaksızın kullanması, KVKK’ya göre açık rıza gerektiren bir durumdur” diyerek uyarıyor. Uzmanlar, bu tür cihazlarla elde edilen ses kayıtları ya da konum verilerinin üçüncü taraflarla paylaşılmasının ciddi yaptırımlar doğurabileceğini belirtiyor.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) kaynakları ise, cihazların ithalat ve kullanım koşullarına dair düzenlemelere dikkat çekiyor. Özellikle Çin menşeli birçok saatin, veri güvenliği açısından şüpheli olduğunun altı çiziliyor.
Okullarda Yasağa Doğru Giden Süreç
Birçok okul yönetimi, ders esnasında çocukların kolunda bulunan akıllı saatlerin “gizli kayıt yapabilme” riski nedeniyle bu cihazları yasaklıyor. İstanbul’daki bir özel okulda görev yapan öğretmen Ebru Demirtaş, “Çocukların birbirini ya da öğretmenlerini kayıt altına alabilmesi, hem pedagojik hem hukuki anlamda ciddi sıkıntılar doğuruyor” diyor.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın ise bu konuda henüz merkezi bir düzenlemesi bulunmuyor. Ancak birçok okul, kendi iç yönetmelikleriyle bu cihazların sınıfa sokulmasını engellemeye çalışıyor.
Dijital Takip Nerede Başlar, Özgürlük Nerede Biter?
Çocuk gelişim uzmanı Dr. Ahmet Uz, “Ebeveynlerin iyi niyetle yaptığı takip, çocuğun psikolojik gelişimini olumsuz etkileyebilir. Sürekli izlendiğini bilen bir çocuk, kendine olan güvenini kaybedebilir” uyarısında bulunuyor.
Uzmanlar, takip cihazlarının sadece acil durumlar için kullanılmasını, sürekli gözetleme yerine çocukla açık iletişim kurulmasının daha sağlıklı olduğunu vurguluyor.
Sınır Nerede Çizilmeli?
Ebeveynlerin güvenlik endişesiyle başvurduğu çocuk akıllı saatleri, yasal ve etik sınırlarda tartışma yaratmaya devam ediyor. Teknolojiyle güvenlik sağlamak mümkün olsa da, uzmanlar bu sürecin çocuğun temel haklarını ihlal etmeyecek şekilde yönetilmesi gerektiğini savunuyor.
Yurt Dışında Yasaklandı, Türkiye’de Serbest
2019 yılında Almanya’da bazı modellerde çocukların ortam seslerini kayıt altına alıp ebeveyne gönderen cihazlar yasaklanmıştı. Almanya Federal Ağ Ajansı, bu cihazları "izinsiz dinleme aracı" olarak sınıflandırmıştı. Benzer şekilde Fransa ve Hollanda gibi ülkelerde de çocuk saatlerine yönelik ciddi sınırlamalar getirilmiş durumda. Türkiye’de ise henüz bu alanda net bir yasal çerçeve bulunmuyor.
