RÖPORTAJ: Derya ÖZGÜR
Deprem nedeniyle şirketlere getirilen tek seferlik ek verginin kapsamı nedir?
Bildiğimiz gibi ülkemiz asrın felaketini yaşadı. 11 ilimizde çok ağır kayıplar ve ağır hasarlar vererek bugünleri atlatmaya çalışıyoruz. Deprem nedeniyle şirketlere getirilen ek vergi belki ülkemiz için zaruridir ancak 1999 Marmara depreminde de bu şekilde bir özel tüketim vergisi adı altında yüzde 30 başlatılan bir vergi vardı. Fakat bu vergi kaldırılmadı. Hala motorlu taşıtlar vergisinde ve bazı ürünlerde devam ediyor. Bu vergi ülkemizde yatırım iştahını azaltacak gibi geliyor. Türkiye'deki bütün kurumlar, STK'lar, devletimizle beraber herkes deprem bölgesine koştu. Herkes elinden gelen yardımı, desteği verdi, yine vermeye devam edecek. Merhem olmaya devam edecektir. Dolayısıyla bu, ek bir verginin yatırımcılara biraz ağır külfet olduğu anlamına geliyor. Çünkü iş dünyası matrah artırımı beklerken bir ek vergi geldi. Bunun için biraz daha temkinli olmak gerekir. Seçimlere girerken böyle bir verginin ne kadar doğru olduğunu iş dünyası hala tartışıyor.
Ek vergiyi hangi mükellefler ödeyecek?
Ek vergiyi kurumlar vergisi mükelleflerine getirdiler. Yaklaşık 22 bin vergi mükellefine getiriliyor ve 100 milyar TL gelir bekleniyor. Gelir vergisi mükellefleri bu işten muaf. Kurumlar vergisi mükellefleri de matrah artırımıyla beraber 5 yıllık dönem için yüzde 5 ya da 10 vergi ödemeye razıydı. Bunun dışında bir de böyle yüzde 10'luk bir ek yükün mükelleflerin yatırım iştahlarını azaltması konusunda bir kuşku yaratıyor. Devletin bunlara teşvik olarak bazı önlemler alması gerektiğini düşünüyorum. Artık bu mükelleflere 5. bölge teşvikleri ya da 6. bölge teşvikleri altında destek vermesi gerektiğini düşünüyoruz. İş dünyası yatırım alanlarının ruhsatlarının kolaylaştırılmasını, teşvik ve desteklerin verilmesini bekliyor.
1999 Gölcük depreminden sonra alınmaya başlanan, başlangıçta geçici olarak getirilen deprem vergisinin kalıcı hale getirilmesi durumu şimdi getirilen tek seferlik deprem vergisinde de söz konusu olabilir mi?
İş dünyası bu kuşkuyu tekrar yaşıyor şu anda. Seçim öncesi tek seferlik bir vergi deniyor. 2023 yılı içinde bir defaya mahsus ama bu 1999 depreminde alınan ÖTV gibi tekrar kalıcı olabilir, bir ek vergi yükü gelebilir kuşkusu taşıyoruz. Bunun daha net bir şekilde açıklanması gerekiyor. Torba yasada bazı kararlar alınmış; deprem bölgesine destek verenlere, konteyner kent kuranlara, okul yapanlara bunlara ayrı ayrı bir destek teşviki ve muafiyet var ancak bu yetmez. Bütün Türkiye'nin her tarafında yasalaşarak herkese bir teşvik verebilirler. Bunlar arsa desteği, OSB'lerde yatırım desteği, enerji desteği olabilir. Bu tür destekleri devletimizin vermesi gerekiyor.
Engin, depremzede vatandaşlar için verilen desteklerin de sürekliliğini temenni ederek sözlerini tamamladı: 'Ülkemiz bu afeti atlatacaktır. Yüzyılın afeti görülmemiş, bölgesel bir afet. Ama el birliğiyle yaralar sarılacaktır. Ağır kayıplar verdik. Kayıplarımız için Allah'tan rahmet, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum.