Koronavirüs (Kovid-19, ilk olarak Çin'in Vuhan Eyaleti'nde aralık ayının sonlarında solunum yolu belirtileriyle ortaya çıktı ve 13 Ocak 2020 tarihinde tanımlanarak tüm dünyada global bir salgın olarak ifade edildi. Dünya genelindeki milyonlarca insan koronavirüs hastalığına yakalandı. Hastalık hala insanları hasta etmeye ve öldürmeye devam ediyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 5 Mayıs 2023 tarihinde Kovid-19'un sağlık açısından artık "küresel bir acil durum" teşkil etmediğini açıkladı. Bu durum koronavirüsün artık bittiğini düşündürse de uzmanlara göre hala dikkat edilmesi gereken bir hastalık.
'LONG KOVİD'E DİKKAT
HaberTürk'te yer alan habere göre; koronavirüs, hastalığa yakalanan kişilerde uzun süre şikayetlere yol açınca, ortaya "Long Kovid" yani "Uzun Kovid" kavramı ortaya çıktı. Aylarca hatta yıllarca sürebilen Long Kovid, kişiler koronavirüse yakalandıkça daha da derinleşebiliyor ve hastanın şikayetleri gitgide artış gösterebiliyor.
EN AZ 2 AYDIR SÜRÜYORSA...
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şirin Seçkin, "Dünya Sağlık Teşkilatı, Ekim 2021’den itibaren uzamış Kovid sendromu tanısını kabul etti. Kovid geçirildikten sonraki üç ay içerisinde şikayetlerin devam etmesi, bu şikayetlerin en az iki ay sürmesi ve bunları açıklayabilecek herhangi tıbbi bir neden bulunamaması durumudur. Kişilerde Kovid'den birkaç ay sonra hala bazı şikayetler devam ediyorsa bu Long Kovid'dir" dedi.
200'DEN FAZLA ŞİKAYETE YOL AÇABİLİYOR
Long Kovid'in 200'den fazla şikayete yol açabileceğini kaydeden Dr. Seçkin, sözlerine şöyle devam etti:
"Bu kişilerde en çok yorgunluk gözleniyor. Hastaların dörtte birinde var. Şikayetleri solunumla ve yorgunlukla ilgili olanlar ve spesifik olarak bazı organlarda bozukluk yapanlar şeklinde kabaca ikiye ayırabiliriz. Çarpıntı, daha önce olmayan yeni alerji türleri, deri döküntüleri, yorgunluk, halsizlik, konsantre olamama, unutkanlık, kaygı bozukluğu, depresyon, uykusuzluk, nefes darlığı, öksürük, göğüs ağrısı, tat-koku kaybı, merdiven çıkarken gözlerin kararması, kas ağrısı, eklem ağrısı, kas spazmları, karın ağrısı, ishal, reflü, sırt-baş ağrısı, adet bozuklukları, iğne batma hissi, görme bulanıklığı, kulak çınlaması, kulakla ilgili çeşitli şikayetler, denge bozukluğu, sinirsel ağrılar, iğne batması hissi, zaman zaman ateş gibi bir çok şikayet var. Bu şikayetler stres altında, aşırı efor harcandığında, susuz kalınca ve yorulunca daha da artmaktadır."
Dr. Seçkin, hangi şikayetler daha ciddi sonuçlara yol açar sorusuna gelince de "Yeni başlayan diyabet, nörolojik hasarlar, demans, bayılma, kronik böbrek hasarı, saç dökülmesi, koku alamama, nefes darlığı ve göğüs ağrısı diyebiliriz" ifadelerini kullandı.
LONG KOVİD KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Erişkin ve çocuk hastaların üçte birinin en az bir long covid semptomu taşıdığını söyleyen Seçkin, sözlerini şöyle sürdürdü
"Hastalananların yüzde 10-30'unda gelişiyor. Erişkinlerde ise bu oran yüzde 40'tır. Koronavirüs geçirirken ilk haftada 5 ve daha fazla şikayeti olanlarda Long Kovid görülme sıklığı artmaktadır. Obezitesi olan bireylerde ya da hastalığı ağır atlatanlarda daha sık gözlenir. Yoğun bakımda kalan hastaların üçte ikisinde Long Kovid gelişir. Hastanede yatanlarda da daha sıktır. Astımı olanlar ve sigara içenlerde ya da içilen ortamda bulunanlarda da daha sık gözlenir" dedi.
ÖMÜR BOYU SÜREBİLİR
Dr. Seçkin, Long Kovid'in genellikle 5 ay-3 yıl arasında görüldüğünü kaydederek, şunları söyledi:
"Long Kovid hayat boyu da sürebilir. Bu nedenle aşı olarak ve kendimizi koruyarak Long Kovid'den korunabiliriz. Long Kovid'liler özellikle aşılanmalıdır. Koronavirüse yakalanma sayısı arttıkça Long Kovid'e yakalanma riski de artış gösterir."
