Nebati: "Deprem felaketi için ilk etapta 100 milyar liralık kaynak ayırdık"

Bakan Uraloğlu: “Kalkınma Yolu Projesi Bitme Noktasına Geldi”

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati Şanlıurfa Valiliği AFAD Koordinasyon Merkezi'ndeki toplantının ardından açıklamalarda bulundu.

'Önümüzdeki günlerde 11 ilimizde de hasar tespit çalışmalarını tamamlayacağız'
Bakan Kurum, açıklamasında, 'Önümüzdeki günlerde 11 ilimizde de hasar tespit çalışmalarını tamamlayacağız. TOKİ'mizle birlikte bölgede hızlı dönüşüm sürecini başlatmış bulunuyoruz. Haliliye'de bulunan 292 konutun bir kısmını Haliliye'deki yıkılmış binadaki vatandaşlara teslimini gerçekleştireceğiz. Şehrin demografik yapısına uygun projeler yürütüyoruz. Yaptığımız TOKİ konutları dimdik ayakta, aynı anlayışla çalışmalarımıza devam edeceğiz. Hasar tespitlerinin tamamlanmasına müteakip tamamlanan yerlerde valiliklerimiz ve kaymakamlıklarımızla birlikte e-Devlet üzerinden askıya geçeceğiz. Mart ayında eş zamanlı olarak 11 ilimizde 15 bin köy evinin yapımına başlıyoruz' dedi.

'İlk etapta 100 milyar liralık kaynak ayırdık'
Bakan Kurum'un ardından açıklamada bulunan Bakan Nebati, 'Bakanlık olarak deprem felaketlerinin olumsuz etkilerini en aza indirebilmek, vatandaşlarımıza ve iş dünyamıza rahat nefes aldırabilmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Deprem felaketinin ilk anından itibaren tüm kamu kurum ve kuruluşlarımızın acil nakit taleplerini hızla karşılıyoruz. Bunun için ilk etapta 100 milyar liralık kaynak ayırdık ve bu çerçevede, şimdiye kadar, AFAD'a 27 milyar lira aktardık. Depremden etkilenen vatandaşlarımıza ve hayatını kaybeden kardeşlerimizin yakınlarına nakdi yardımlarda bulunuyoruz. 1 milyondan fazla depremzedemize hane başına 10 bin lira acil yardım ödemesi yaptık. Konteyner kentlerin dışında barınacak olan vatandaşlarımıza taşınma ve kira yardımı sağlıyoruz' dedi.

'Kentsel dönüşüm probleminin çözümünde 3 ayrı model üzerinde çalışıyoruz'
Afet bölgesini yeniden imar ve ihyasını sağlamak için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile birlikte çalışmalar yaptıklarını aktaran Bakan Nebati, 'Bu çerçevede gereken her türlü finansmanı hazine olarak sağlayacağız. Ayrıca, kentsel dönüşüm probleminin çözümünde 3 ayrı yaklaşım üzerinde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız ile eşgüdüm içinde çalışmayı sürdürüyoruz. Birinci modelde konut üreticisi ile anlaşan bağımsız bölüm sahiplerine piyasaya göre çok uygun şartlarda kredi kullandırarak kentsel dönüşümü teşvik edeceğiz. Bu modelle, konut sahipleri hak kaybına uğramadan ve emsaller korunarak kentsel dönüşümü güçlü bir şekilde destekleyeceğiz. İkinci modelimizdeyse ada bazlı kentsel dönüşüm çerçevede konut üreticilerini teşvik edeceğiz. Bu çerçevede konut üreticilerine düşük maliyetli finansman desteği sağlayarak depreme dayanıklı konut arzını hızla artıracağız. Bu iki durumda da KGF desteklerini devreye alarak hem konut üreticisinin hem de bağımsız bölüm maliklerinin krediye erişimlerini kolaylaştıracağız. Çalışmalarına 6 Şubat'tan evvel başlatmış olduğumuz ve dünyada farklı örnekleri olan üçüncü modelimiz de özellikle kiralık konut arzını artırmaya yöneliktir. Bu modelle ülkemize kiralık konut üreticisi kavramını kazandırmayı ve kiralık konut arzını kısa sürede artırmayı hedefliyoruz' ifadelerini kullandı.

'Kiralama tutarları ve kira artışları kamu otoritesi tarafından belirleyerek artış gösteren kira enflasyonu dizginleyeceğiz'
Afetin ardından hayata geçirecekleri modellerle kira artışlarını dizginleyeceklerini ifade eden Bakan Nebati, 'Model çerçevede üretilen kiralık konutlar, öncelikle kentsel dönüşümde riskli yapı malik ve kiracılarına hizmet sağlayacaktır. Kiralama tutarları ve kira artışları kamu otoritesi tarafından belirlenecek ve kira tavanı uygulaması yapılacaktır. Böylece, özellikle salgın sonrasından bu yana makul seviyelerin çok ötesinde artış gösteren kira enflasyonu dizginleyeceğiz. Ayrıca, deprem sonrası TOKİ projelerinde görev alan yüklenicilerin ilk etapta sözleşmelerini bağlamaları için ihtiyaç duydukları finansmana erişimini kolaylaştırabilmek adına yürürlükte olan KGF paketimizi revize edeceğiz. Tüm modellerimizle ilgili diğer detayları önümüzdeki günlerde kamuoyumuzla paylaşacağız. Diğer taraftan, bu zorlu dönemde vatandaşlarımızın konut ve barınma ihtiyaçlarına çözüm olmak ve finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla konut kredilerinde uygulanan kredi değer oranlarını güncelledik. Ayrıca, deprem nedeniyle özellikle orta ve alt gelir grubuna yönelik konutların daha uygun şartlarla üretilmesine imkan sağlamak amacıyla, TOKİ tarafından konut ve konut ile birlikte ihale edilen yapım işlerine ilişkin olarak 2023 yılı sonuna kadar uygulanmak üzere damga vergisi istisnası getirdik' şeklinde konuştu.

'Yıkılan veya kullanılamaz hale gelen işyerleri için mobil çözümler de üretiyoruz'
Afet bölgesinde yıkılan veya kullanılamaz hale gelen işyerleri için mobil çözümler ürettiklerini de aktaran Nebati, 'Bu süreçte, bir yandan da yıkılan veya kullanılamaz hale gelen işyerleri için mobil çözümler de üretiyoruz. 6 bin geçici ticarethaneyi esnafımızın hizmetine verdik. 3 bin konteynerden oluşan çarşıları da kuruyoruz. Diğer taraftan, kurumlarımızla koordineli şekilde ilerleyerek OSB'lere yönelik de üzerimize düşen ne varsa hızlıca yerine getireceğiz' dedi.

'Büyük felaketin açtığı tüm yaraları hep birlikte saracağız'
Deprem felaketinin bütçeye ilave bir maliyet getirmesinin kaçınılmaz olduğunu belirten Bakan Nebati, 'Yaşanan büyük felaketin, yüreğimizi dağlayan can kayıplarına yol açmasının yanı sıra bütçemize de ilave bir maliyet getirmesi kaçınılmazdır. Ancak çok şükür, Rusya-Ukrayna savaşının gölgesinde geçen çalkantılı 2022 yılında dahi yüzde 5,6'lık bir büyüme kaydederek küresel ölçekte en yüksek büyüme performansı gösteren ülkelerden biri olduk. Kimsenin içinde en ufak bir kaygı dahi olmasın. Yüksek büyüme performansımız ve taviz vermediğimiz mali disiplinle elde ettiğimiz güçlü mali alan sayesinde, bu büyük felaketin açtığı tüm yaraları hep birlikte saracağız. Hükümet olarak bugüne kadar verdiğimiz sözlerin nasıl ki hep arkasında durduysak, yine sözlerimizin arkasında dimdik durmaya devam edeceğiz' ifadelerine yer verdi.

'Şehirlerimizi hızla ayağa kaldırmak amacıyla Afet Yeniden İmar Fonu'nu da kuruyoruz'
Afetten etkilenen şehirleri hızla ayağa kaldırmak amacıyla Afet Yeniden İmar Fonu kurulacağını da açıklayan Bakan Nureddin Nebati, 'Bütçe imkanlarımıza ilave olarak, şehirlerimizi hızla ayağa kaldırmak amacıyla Afet Yeniden İmar Fonu'nu da kuruyoruz. Şeffaf bir şekilde yönetilecek olan bu Fon ile afetler için uzun vadeli kaynak sağlayarak bütçe üzerindeki yükü azaltacağız' dedi.

'İlk çeyrek büyüme sınırlı olacak, yılın geri kalanında toparlanma bekliyoruz'
Afet nedeniyle yılın ilk çeyreğinde büyümenin sınırlı olacağını ancak yılın geri kalanında toparlanma beklediklerini belirten Nebati, 'Afet sonrasında, bu yılın ilk çeyreğinde büyümenin sınırlı olarak olumsuz etkilenme ihtimali olsa da yılın geri kalanında kademeli şekilde toparlanmasını bekliyoruz. Alacağımız ilave önlemlerle, depremin 2023 yılı büyümesindeki olumsuz etkisi de haliyle sınırlı kalacaktır' diye konuştu.

Bakan Nebati, depremzedelere sağlanan destekler ve ertelenen ödemelerle ilgili de bilgi verdi
Afet sonrası vatandaşlara sağlanan destekler ve ertelenen ödemelerle ilgili de bilgi veren Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 'Dün olduğu gibi bugün, bu zorlu dönemde de çiftçilerimizin yanında olmayı kesintisiz şekilde sürdürüyoruz. Deprem nedeniyle ürünleri, işleri veya işletmesi zarar gören 115 bin tarımsal üreticimizin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerinden kullandığı Hazine faiz destekli 39 milyar lira tutarındaki kredi ödemesini 1 yıl süreyle vade farksız şekilde erteledik. Bu çerçevede Şanlıurfa'daki 17 bin tarımsal üreticimizin Hazine faiz destekli kredi ödemelerini de erteledik. Ayrıca, deprem bölgesindeki çiftçilerimizin mazot ve gübre desteklerini önceki uygulamalardan farklı olarak, ayni yerine nakdi şekilde gerçekleştirdik. Ek olarak, çiftçilerimize her bir büyükbaş (sığır, manda) hayvanı için 500 lira, küçükbaş (koyun, keçi) hayvanı için de 50 lira olmak üzere toplamda 1,4 milyar lira yem desteği verdik. Bölgede büyükbaş, küçükbaş, arılı kovan ve kanatlı hayvanları zarar gören yetiştiricilerimize canlı hayvan ve besleme amaçlı şeker yardımı yapılmasına ilişkin çalışmaları sürdürüyoruz. Diğer taraftan esnafımızı da asla unutmuş değiliz. Daha önce açıkladığımız 250 milyar liralık kredi hacmine sahip KGF Paketlerine 100 milyar lira daha ekledik. Deprem bölgesinde faaliyet gösteren işletmelerimiz için 2 yeni KGF paketini uygulamaya aldık. Bu çerçevede 10'ar milyar lira tutarında toplam 20 milyar lira kefalet limitini haiz Deprem Bölgesi İşletme Giderleri Destek Paketi ve Deprem Bölgesi Yatırım Destek Paketi ile işletmelerimize ek destekler de sunuyoruz. İşyerleri veya işletmeleri zarar gören 156 bin esnaf ve sanatkarımızın Halk Bankası tarafından kullandırılan 23,5 milyar liralık Hazine faiz destekli kredi ödemelerini 6 ay süreyle faizsiz şekilde erteledik. Bu çerçevede Şanlıurfa'da yaklaşık 23 bin esnaf ve sanatkarımızın 4,1 milyar lira tutarındaki Hazine faiz destekli kredi ödemesini ertelemiş durumdayız. Deprem bölgemizdeki esnafa Halkbank vasıtasıyla sağlanmak üzere 250 bin liraya kadar 12 ayı ödemesiz 60 ay vadeli kredi sağlıyoruz. Kredi faiz oranının yarısını Bakanlığımız karşılayacak olup, esnafımıza sadece yüzde 7,5 oranında bir vade farkı yansıyacaktır. Yine Halkbank vasıtasıyla sağlanmak üzere devreye aldığımız Kadın Girişimci Kredi Destek Paketiyle, deprem felaketinden etkilenen kadın kooperatiflerimize sıfır faizle, işletme harcamalarında kullanılmak üzere, üst limiti 50 bin TL olan kredi imkanı sunulacaktır. Diğer taraftan, bankalara vadesi gelmiş veya 6 ay içinde vadesi gelecek borçların vadesinin, vatandaşlarımızın talepleri halinde, 6 ay kadar ötelenmesine de imkan sağlıyoruz. Bankalarımızın da deprem bölgesine yönelik sağladıkları destekler artarak devam ediyor. Sadece kamu bankalarımızın bölgeye sağladığı destek tutarı 80 milyar lirayı bulmuştur' şeklinde konuştu.

'İstihdama yönelik tedbirler aldık'
Bakan Nebati, konuşmasının devamında, 'İnsan odaklı politikalarımızı aralıksız devam ettirmek ve Ocak ayında 31,8 milyon kişiyle istihdamda kırdığımız rekoru depremden sonra da sürdürebilmek için bölgedeki vatandaşlarımıza, çalışamadıkları zaman zarfında Kısa Çalışma Ödeneği veriyoruz. Kısa Çalışma Ödeneği şartlarını sağlayamayan vatandaşlarımıza da Nakdi Ücret Desteği sağlıyoruz. Bununla birlikte, deprem bölgesindeki emekçilerimizi korumak amacıyla OHAL süresince işten çıkarma yasağı uyguluyoruz. Toplum Yararına Çalışma Programıyla da deprem bölgesinde, özellikle ihtiyaç sahibi ailelere öncelik verilerek 50 bin kişiye istihdam sağlanacaktır. Afetin hemen ardından deprem sigortası çerçevesindeki faaliyetlerimizi de hızlandırdık. Hasar tespitlerinin yapılmasıyla ödemelere ivedilikle başladık. Bugüne kadar 3 milyar liralık ödeme gerçekleştirdik ve ödemelerimiz hızla devam ediyor. İlk kez hasar ihbarından hasar inceleme sürecinin tamamlanmasına kadar olan süreçte, sigortalılara avans ödemesi alma imkanı da tanımaya başladık. Bu süreçte birçok vergisel düzenlemeyi de acilen hayata geçirdik. Öncelikle depremden yoğun şekilde etkilenen il ve ilçelerimizi mücbir sebep hali çerçevesine aldık. Böylece, bu bölgede faaliyet gösteren 671 bin mükellefimizin deprem tarihinden Temmuz ayı sonuna kadar yerine getirmeleri gereken vergi ile ilgili yükümlülüklerini ertelemiş olduk. Şanlıurfa'mızda toplam 77 bin mükellefimiz mücbir sebep hali çerçevesine girmektedir. Vergi dairelerine Mart, Mayıs ve Temmuz 2023 aylarında ödemesi gereken taksitleri Ağustos, Ekim ve Aralık 2023 dönemine erteledik. Borcun bulunmadığını gösterir belge alabilmek için tecil edilen borç tutarının yüzde 10'unun ödenmesi şartını 31 Temmuz 2023 tarihine kadar kaldırdık. Depremde yıkılan veya ağır hasar gören binalar ile kullanılamaz duruma gelen taşıtlara ilişkin, 6 Şubat 2023 tarihinden önce tahakkuk eden ve ödenmemiş durumdaki emlak vergisi, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı, çevre temizlik vergisi ve motorlu taşıtlar vergisi ile bu alacaklara ilişkin vergi cezası, gecikme faizi ve gecikme zammını terkin ettik. Deprem bölgesinde geçici barınma ihtiyacının giderilmesini desteklemek üzere prefabrik yapı ve konteynerlerin teslimindeki KDV oranını yıl sonuna kadar yüzde 1'e indirdik. Ayrıca, prefabrik yapı ile konteynerlerin indirimli orana tabi teslimlerinden kaynaklanan KDV iade alacağının, 2023 yılı içinde nakden iade talep edilebilmesi imkanını getirdik. Depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımızın eşine, çocuklarına, anne ve babasına işverenlerince yapılan yardımları vergiden istisna ettik. AFAD ve KIZILAY'a yapılan nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamını da vergi matrahından indirebilirsiniz. Ayrıca, sahadan gelen talepleri dikkate alarak bugüne kadar yapılmış en çerçeveli matrah ve vergi artırımı ile borç yapılandırmasını içeren kanun teklifimiz Meclis Genel Kurulunda kabul edilmiş ve yakın zamanda uygulamaya geçecektir. Deprem tarihine kadar tahakkuk etmiş elektrik ve doğalgaz faturalarının silinmesi ile elektrik ve doğalgaz faturalarının ertelenmesi konusunda da çalışmalarımızı sürdürüyoruz' dedi.

'Vatandaşlarımıza hızlı ve kalıcı çözümler üretmek için mücadeleyi sürdüreceğiz'
Konuşmasının sonunda vatandaşlara hızlı ve kalıcı çözümler üretmek için gece gündüz demeden çalışacaklarını ifade eden Bakan Nebati, 'Sizler bunu çok iyi bilirsiniz. Evvel Allah, AK Parti iktidarı olarak Cumhurbaşkanımızın liderliğinde aşamayacağımız hiçbir sorun yoktur. Yük ne kadar ağır, yol ne kadar uzun, dert ne kadar büyük olursa olsun, bizim 'iman dolu göğsümüz', memleket aşkıyla atan yüreklerimiz var. Kim derdi ki Türkiye kendi uçağını, kendi otomobilini, kendi füze sistemlerini yapabilir diye. Bizler buna inandık ve başardık. Kim derdi ki Türkiye'nin her ilinde en az bir üniversitemiz olacak diye. Bizler buna inandık ve başardık. Bunlarla birlikte ülkemize 20 yılda asırlık eserleri kazandırdık. İşte şimdi de aynı inanç ve iradeyle ilerliyoruz. Bırakın birileri masaların etrafında ikbal hesapları yapıp dursunlar. Onların mumu, daha akşam olmadan söner. Bizler, tüm enerjimizle, tüm inancımızla vatandaşlarımıza hızlı ve kalıcı çözümler üretmek için gece gündüz demeden mücadeleyi sürdüreceğiz. Şanlıurfa'mızın ve diğer tüm illerimizin bir an evvel yeniden imar ve ihya edilmesinde, tüm gücümüzle çalışacak, milletimizle birlik içinde, yan yana, omuz omuza yol almaya devam edeceğiz' ifadelerini kullandı.