ABD eski Başkanı Donald Trump, yeniden başlattığı ticaret savaşıyla dünya ekonomisini bilinmez bir yola sürüklüyor. Kanada, Meksika ve Çin’e yönelik geniş çaplı tarifeler (vergiler) konusunda sert açıklamalar yapan Trump, sürpriz bir kararla ABD’nin en yakın ticaret ortaklarına uygulayacağı ek vergileri 30 günlüğüne erteledi. Ancak Çin’e karşı yüzde 10 oranında gümrük vergisi yürürlüğe girdi ve Pekin yönetimi de misilleme yaptı.
Peki, bu gelişmeler küresel ekonomiyi nasıl etkileyecek? Bu gerilim tam anlamıyla bir ticaret savaşına dönüşebilir mi?
Çin ile Karşılıklı Vergi Hamleleri
Çin, Trump döneminde de ağır ABD tarifelerine maruz kalmıştı. Ancak şimdi yürürlüğe giren yeni vergiler, tüm Çin menşeli ithalatı kapsıyor. Oyuncaktan cep telefonuna, tekstilden elektronik ürünlere kadar her kalem ürün bu vergi yükünün altında kalacak.
Pekin’in misillemesi ise daha sınırlı oldu. Çin, ABD’den ithal edilen petrol, tarım makineleri ve bazı otomobillere ek gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Ancak ekonomik uzmanlar, bu sürecin "karşılıklı yaptırımlar döngüsüne" girme riski taşıdığını belirtiyor. Taraflardan biri geri adım atmadıkça, bu tür tarifeler katlanarak artabilir ve küresel ticarette büyük bir durgunluğa yol açabilir.
Tarifeler Trump’ın Baskı Aracı Haline Geldi
Trump, tarifeleri sadece ekonomik gerekçelerle değil, diplomatik baskı unsuru olarak da kullanıyor. Daha önce Kolombiya’ya sınır dışı edilen göçmenleri kabul etmezse ağır yaptırımlar uygulayacağını söylemiş, Bogota geri adım attığında tehdidini geri çekmişti. Aynı taktiği Kanada ve Meksika üzerinde de denedi.
Meksika ve Kanada, sınır güvenliğini artırma konusunda Trump’ın baskısıyla bazı tavizler verdi. Ancak bu tavizlerin gerçekten yeni ve etkili olup olmadığı belirsizliğini koruyor. Uzmanlar, Trump’ın tehditlerinin somut sonuçlar doğurmadığı takdirde, inandırıcılığını kaybetme riski taşıdığını söylüyor.
Otomotiv Sektörü Tehdit Altında
Özellikle otomotiv sektörü için bu ticaret savaşı büyük bir risk oluşturuyor. ABD, Kanada ve Meksika arasında otomobil parçaları birçok kez sınırdan geçerek montaj sürecine giriyor. Eğer her geçişe yüzde 25 vergi uygulanırsa, bu sektör için yıkıcı sonuçlar doğabilir.
Şimdilik bu tarifeler askıya alınmış olsa da, yatırımcılar belirsizlik ortamında uzun vadeli kararlar almaktan kaçınıyor. Kuzey Amerika’daki otomobil üreticileri, sınır ötesi tedarik zincirlerine yatırım yapma konusunda tereddüt içinde. Aynı durum, Trump’ın AB’ye yönelik tehditleri nedeniyle Avrupa için de geçerli.
Asya Ülkeleri de Tehlikede
Vietnam ve Malezya gibi ülkeler, Trump’ın ilk başkanlık döneminde Çin’e uyguladığı tarifelerden fayda sağlamış, birçok firma üretim tesislerini bu ülkelere kaydırmıştı. Ancak Trump’ın şimdi bu ülkelere de ek tarifeler uygulama ihtimali, küresel yatırımcıları tedirgin ediyor.
Belirsizlik Ekonomiye Zarar Veriyor
Ekonomistler, Trump’ın sert ticaret politikalarının küresel ekonomiye büyük belirsizlik getirdiğini vurguluyor. Tarifelerin uygulanıp uygulanmaması bile ikinci planda kalıyor; asıl zarar veren unsur, şirketlerin ve yatırımcıların geleceği öngörememesi.
Ticaret savaşları, kısa vadeli kazanımlar sağlasa da uzun vadede hem ABD ekonomisine hem de küresel pazarlara zarar veriyor. Trump’ın tarifeler üzerinden kurduğu baskı stratejisinin dünya ekonomisini nasıl şekillendireceği ise önümüzdeki günlerde daha net ortaya çıkacak.
