Ahmet Sütcü
Türkiye'de yargı sistemi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu gereğince her yıl 20 Temmuz'da başlayan ve 31 Ağustos'ta sona eren adli tatil dönemine giriyor. Bu süreç, özellikle hakim ve savcılar için dinlenme imkanı sunarken, diğer adliye personeli istedikleri takdirde yıllık izinlerini bu dönemde kullanabilir.
Adli tatil sırasında, yargı organlarında sadece acil nitelik taşıyan ve kanunla belirlenen bazı iş ve işlemler yürütülür. Bunlar arasında tutukluluk durumları gibi nöbetçi mahkemelerin görev aldığı durumlar bulunmaktadır. Ayrıca, ihtiyati tedbir, haciz ve delil tespiti gibi acele işler de bu dönemde görülmeye devam eder.
Neler Duruyor, Neler Devam Ediyor?
Adli tatil boyunca hukuki süreçlerin büyük bir kısmı durma noktasına gelir.
Ancak HMK'nın 103. maddesi uyarınca adli tatil süresince işlem görebilecek konular:
- İhtiyati tedbir, haciz ve delil tespiti
- Nafaka
- Soybağı
- Velayet
- Vesayet
- Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi
- İş davaları
- Ticari defterler veya kıymetli evrakların kaybolması ile ilgili işlemler
- İflas, konkordato, sermaye şirketleri ve koop. yapılandırma işleri
- Keşif
- Tahkim
- Çekişmesiz yargı işleri
- İvedi işler
HMK 103(3) maddesi ile adli tatilde aşağıdaki işlerin yapılabileceği düzenlenmiştir:
- Dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ve cevap dilekçeleri tebliğ edilebilir
- Dava dosyasının yenilenmesi talebi yapılabilir
- Her türlü ilam verilebilir
- Her türlü dilekçe alınabilir
- Her türlü tebligat yapılabilir
- Dosya başka bir mahkemeye gönderilebilir
Bu kurallar hem ilk derece mahkemeleri, hem de istinaf mahkemesi ve Yargıtay için geçerli olur. Dolayısıyla istinaf süresi de adli tatilde duracaktır. Savcılıklar ise adli tatile tabi olmayıp çalışmaya devam ederler.
Adli Tatilin Süresi ve Etkileri
Toplamda 41 gün süren adli tatil, yargı çalışanlarına yıllık çalışma temposundan uzaklaşarak dinlenme ve yenilenme fırsatı verir. Adli tatilin bitimi, hukuki sürelerin yeniden işlemeye başlaması açısından da önemlidir. Bu yıl adli tatil 31 Ağustos'ta sona erecek ve 1 Eylül'de başlayacak yeni adli yıl, 2024 yılında bir Pazar gününe denk geldiği için 2 Eylül 2024 Pazartesi günü başlayacak.
Adli tatil, yargı sistemi içinde önemli bir nefes alma dönemi olarak kabul edilirken, vatandaşların ve yargı personelinin bu döneme ilişkin planlarını ona göre ayarlaması önerilir. Adli tatil süresince mahkemelerde rutin işlemler yapılmayacak olmasına rağmen, acil ve zorunlu durumlar için nöbetçi mahkemeler faaliyetlerini sürdürecektir.
