Edirne Milletvekili ve Ziraat Mühendisi Ediz Ün, son dönemde hızla artan yumurta fiyatlarını gündeme taşıyarak, vatandaşın en temel ve ucuz hayvansal protein kaynağına bile ulaşamadığını vurguladı. Ün, üretimi değil ithalatı önceleyen tarım politikalarının bu tablonun başlıca nedeni olduğunu söyledi.
TÜİK verilerine göre 2023 Ocak’ta 3,6 TL olan yumurta fiyatlarının Haziran 2023’te 2,5 TL’ye kadar gerilediğini ancak bugün itibarıyla yüzde 122 oranında arttığını aktaran Ün, Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre ise aynı dönemde fiyat artışının yüzde 140’a ulaştığını belirtti. “TÜİK verilerine göre yumurta şu an 5,5 TL, TZOB’a göre ise 7,3 TL. Bu artış devam ederse kısa sürede 10 lirayı da geçer,” dedi.
Yumurta fiyatlarındaki yükselişin iki ana nedeni olduğunu söyleyen Ün, “Birincisi üretimdeki düşüş, ikincisi ise artan maliyetler. Üç ayda yumurta üretimi 5,5 milyar adetten 5 milyar adede düşerek yüzde 8 azaldı. Bu düşüşte kuş gribi gibi küresel salgınların da etkisi büyük,” diye konuştu.
Maliyetlerdeki artışa da dikkat çeken Ün, TÜİK’e göre üretici fiyatlarının Ocak’ta yüzde 39, Şubat’ta yüzde 52 oranında arttığını, buna karşılık tüketici fiyatlarındaki artışın çok daha yüksek olduğunu söyledi: “Tüketicinin ödediği fiyat Ocak’ta yüzde 39, Şubat’ta yüzde 51, Mart’ta ise yüzde 82 oranında arttı. Bu, üreticinin sırtına binen yükün doğrudan sofralara yansıdığını gösteriyor.”
Yemdeki maliyet artışının da krizi derinleştirdiğini belirten Ün, “Tavuk yeminde kullanılan mısırın fiyatı bir yılda yüzde 50 arttı. İthalatla çözüm arandı ama sonuç alınamadı. Çünkü genel olarak hayvancılık desteklenmiyor. Üretici üretimden çekilince vatandaş kırmızı ete, beyaz ete ve şimdi de yumurtaya ulaşamıyor,” dedi.
"Kişi başı tüketimde 190 ülke içinde 69. sıradayız"
Yüksek fiyatlar ve düşük gelirle halkın temel gıdaya ulaşamaz hale geldiğini söyleyen Ün, “Tanzim çadırlarında başlayan sebze kuyrukları, yağ ve ekmek kuyruklarıyla devam etti. Şimdi de ucuz yumurta için insanlar sıraya giriyor. Edirne Bedesten Çarşısı’ndaki Tarım Açık Cezaevi satış noktasında ve Ankara’daki İş Yurtları Kurumu mağazasında metrelerce kuyruk var. Çünkü ucuz yumurta yalnızca bu sınırlı noktalarda satılıyor,” ifadelerini kullandı.
Kişi başı yıllık yumurta tüketiminde Türkiye’nin 190 ülke içinde 69. sırada yer almasını da eleştiren Ün, “Bu tablo bereketli topraklara sahip bir ülkeye yakışmıyor. Çözüm net: Üretici desteklenmeli, maliyetler düşürülmeli, halkın gıdaya erişimi güvence altına alınmalı. Ama mevcut iktidar oldukça bu sorunlar çözülmez. Bugün yumurta 10 lira, yarın 20, sonra 30 lira olur. Bu gidişatı durdurmanın yolu sandıktır,” dedi.
