Elektrik dağıtımında 10 yılı aşkın süredir hüküm süren özel şirketler, vatandaşın cebini bir kez daha hedef alıyor. Edinilen bilgilere göre, konutlarda kullanılan elektrik tarifesine 1 Nisan’dan itibaren yüzde 25 oranında zam yapılması gündemde. Yeni zamla birlikte, 2024’ten bu yana elektriğe dördüncü kez artış gelmiş olacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ise zamma ilişkin sorulara, "Bakacağız, değerlendireceğiz" yanıtını vermekle yetindi.
Gizli Zam Çoktan Hayata Geçti
Resmi rakamlarla açıklanan zamların dışında, 1 Şubat 2025’ten itibaren milyonlarca haneye yönelik bir destek kesintisi yaşandı. Aylık elektrik tüketimi 417 kWh’nin üzerinde olan aboneler için devlet katkısı sonlandırıldı. Bu hamleyle birlikte aynı elektriği kullanan vatandaşların faturası neredeyse iki katına çıktı. Kalabalık aileler ve küçük esnaf gibi geniş tüketici grupları bu artıştan en fazla etkilenen kesim oldu.
50 Kuruşa Al, 1,36’ya Sat
Elektriğin üretimini kamu üstlenirken, dağıtımı ve satışını özelleştirme yoluyla kontrolüne alan holdingler, aradaki fiyat farkıyla rekor kâr elde ediyor. Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ), yaklaşık 1,5 yıldır tedarik şirketlerine elektriği 50 kuruşun altında bir bedelle satıyor. Şirketler ise bu elektriği vatandaşa 1,36 TL’ye kadar ulaştırıyor. Aradaki bu fahiş farkın, yeni zamla birlikte daha da açılması bekleniyor.
EPDK, Şirketlerin Taleplerine Yol Açıyor
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), geçtiğimiz hafta aldığı bir kararla görevli tedarik şirketlerine yeni avantajlar sundu. Bu düzenlemeyle şirketler, elektriği EÜAŞ’tan daha ucuza alıp halka yüksek fiyattan satma olanağı elde etti. Bugün itibarıyla 1000 kilowatt elektrik tüketen bir abonenin 5 bin 73 TL’lik faturasının yalnızca 551 TL’si vergiye, 482 TL’si üreticiye giderken, kalan 4 bin 40 TL özel dağıtım şirketlerinin kasasına giriyor.
Yatırıma Değil Kâra Odaklı Sistem
Özelleştirme sonrası altyapı yatırımlarında belirgin bir ilerleme kaydedilmezken, bakım ve onarım faaliyetleri de minimum düzeye çekildi. Bu da sık sık yaşanan arızalar, uzun süreli kesintiler ve ölümle sonuçlanan elektrik kazalarını beraberinde getiriyor. Kamuoyunda tepki toplayan bu ihmallerin sorumluluğu ise yıllardır denetimden muaf kalan özel şirketlerde.
Ne Olmuştu?
Türkiye’de elektrik dağıtımı, 2013’ten itibaren özel sektöre devredildi. 21 ayrı bölgeye ayrılan dağıtım ağı, büyük holdinglere ihale edildi. Özelleştirme sürecinde şirketlere hem doğrudan sübvansiyonlar hem de çeşitli kolaylıklar sağlandı. Ancak bu desteklerin karşılığı, ne altyapıda ne de hizmet kalitesinde görülebildi. Elektrik şirketleri, devletten aldığı ucuz elektriği katbekat fiyatla satarken, vatandaşa düşen ise zamlı faturalar oldu.
Şimdi gözler, Enerji Bakanlığı ve EPDK’nın vereceği kararda. Bayram sonrası açıklanması beklenen düzenlemeyle birlikte, yurttaş bir kez daha faturaları kabaran enerji politikasının bedelini ödeyecek.
