Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve İçişleri Bakanlığı NVİGM verilerinden derlenen "Yükseköğretim Beyin Göçü İstatistikleri 2021-2023" bülteni ile Türkiye'deki yükseköğretim mezunlarının yurtdışı eğilimi kapsamlı şekilde ortaya konmuştu.
Buna göre, 2015'te %1,6 olan yükseköğretim mezunlarının beyin göçü oranı, 2023 yılı itibarıyla %2,0 seviyesine çıktı. Erkek mezunlarda bu oran %2,4’e yükselirken, kadın mezunlarda %1,6 olarak kaydedildi.
Bu veriler, Türkiye’nin eğitimli genç nüfusunun yurt dışına yönelimi konusunda önemli bir alarm niteliği taşıyor.
Bilişim ve Mühendislik Alanlarında Göç Dalgası
2023 verilerine göre en yüksek göç oranları bilişim ve iletişim teknolojileri (%6,8), mühendislik, imalat ve inşaat (%4,4) ve doğa bilimleri, matematik ve istatistik (%2,6) alanlarında gerçekleşti.
Moleküler biyoloji ve genetik bölümü mezunları, %17,9 gibi çarpıcı bir göç oranıyla listenin başında yer aldı. Biyomühendislik, işletme mühendisliği, elektronik mühendisliği ve bilgisayar mühendisliği gibi alanlar da yüksek göç oranlarına sahip oldu.
Bu tablo, özellikle STEM (bilim, teknoloji, mühendislik, matematik) alanlarında eğitimli bireylerin yurtdışında daha fazla talep gördüğünü ortaya koyuyor.
ABD, Almanya ve İngiltere İlk Tercihler
Mezunların en çok göç ettiği ülkeler arasında 2023 yılında sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri (%21,4), Almanya (%17,5), Birleşik Krallık (%11,2), Hollanda (%6,9) ve Kanada (%4,9) öne çıktı.
ABD ve Kanada'ya giden mezunlar arasında işletme mezunlarının öne çıktığı; Almanya, İngiltere ve Hollanda'ya gidenlerin ise bilgisayar mühendisliği mezunlarından oluştuğu görüldü.
2025 Yılı İçin Artış Devam Edebilir
Resmi istatistikler 2023 yılına kadar olan süreci kapsıyor. Ancak sektörel analizler ve eğitim danışmanlık raporlarına göre, Türkiye'den yurtdışına beyin göçü eğiliminin 2025 yılı itibarıyla da devam ettiği tahmin ediliyor.
Özellikle Almanya'nın yeni nitelikli iş gücü politikaları, Kanada’nın Express Entry sistemindeki kolaylıklar ve Hollanda'nın teknoloji sektöründeki büyüme, Türkiye’den mezun gençler için cazip fırsatlar yaratıyor.
Ekonomik belirsizlikler, kariyer fırsatlarının sınırlılığı ve sosyal özgürlük arayışı da genç mezunların yurtdışına yönelmesinde etkili olmaya devam ediyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
Uzman görüşlerine göre, beyin göçü sadece bireysel tercihlerle açıklanamayacak kadar yapısal bir sorun haline geldi. Eğitim kalitesi, özgür akademik ortamlar, yüksek teknoloji yatırımları ve ekonomik refah alanlarında yaşanacak iyileşmelerin bu eğilimi yavaşlatabileceği belirtiliyor.
Aksi halde Türkiye'nin orta ve uzun vadede nitelikli insan kaynağında ciddi kayıplar yaşayabileceği uyarısında bulunuluyor.
