Bilindiği üzere 6183 sayılı Yasa, esas olarak “cebri icra” dediğimiz tahsilat yöntemini düzenlemektedir.
Amme alacaklarının tahsili ödeme emri tebliğiyle başlar. Ödeme emri, amme alacağının muhatabını belirler. Yasanın, haczi düzenleyen 62. Maddesine göre, ödeme emrinde belirtilen amme alacakları haciz yoluyla tahsil edilir.
Haczin temel uygulama biçimi “haciz tutanağı” düzenleyerek yapılır. Amme alacağı önce bir ödeme emrine bağlanmalıdır.
6183 sayılı Yasa, üçüncü şahısların amme alacağından müteselsil borçlu/sorumlu hale getirilmesini özel şartlara bağlamıştır.
Tescile tabi mal ve haklar konusunda, tescil makamlarına (Tapu, trafik İdaresi, Saklama Bankaları gibi) haciz bildirisi gönderilerek, amme alacağının korunması sağlanmaktadır.
Amme borçlusunun özel hukuk kişileri nezdindeki haciz işlemleri ise 79. Maddede düzenlenmiştir. Bu şekilde bir düzenlemenin amacı sadece amme alacağının tahsili için zorlayıcı yöntemler kullanılması değil, müteselsil borçlu haline getirilen üçüncü kişilerin hukukunun da korunmasıdır.
Bunun şartları, Haciz Tutanağı düzenlenmek suretiyle haczedilemeyecek olan mal ve haklar haciz bildirisine konu olabilir.
Muhatap kişinin, Haciz Bildirisine yasal sürede (7 gün içerisinde) yazılı olarak cevap vermesi ve amme borçlusuna ait mal ve hakların elinde bulunmadığını, geri verildiğini, ödendiğini, elden çıktığını ve elinde bulunmadığını bildirmesi gerekir. Bunu bildirmezse, tıpkı borçlu mükellef gibi değerlendirilir.
Bu nedenle, Haciz Bildirisine karşı gerekli cevabı veren, açıklamayı yapan ve belgeleri ibraz eden kişiler için aynı haciz bildirisine dayanılarak ödeme emri düzenlenemez.
6183 sayılı Yasanın 79. Maddesinde; “ Üçüncü şahıs, haciz bildirisi üzerine yedi gün içinde alacaklı tahsil dairesine itiraz ettiği takdirde, alacaklı amme idaresi bir yıl içinde, üçüncü şahsın yaptığı itirazın aksini genel mahkemelerde açacağı davada ispat ederek,.. amme alacağının ödenmesini …ve cezalandırılmasın isteyebilir.” Denilmektedir.
Bu hükme göre, haciz bildirisine veya tutarına yazılı beyan yapıldıktan sonra, üçüncü kişilerin artık haciz yükümlülüğü kalkmaktadır.
