Kamu Özel İş Birliği (KÖİ) modeliyle inşa edilen şehir hastaneleri, kamu bütçesindeki yükünü giderek artırıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “ceplerimizden beş kuruş çıkmayacak” diyerek savunduğu bu modelin kamuya faturasının ne denli ağırlaştığı bir kez daha gün yüzüne çıktı. BirGün Gazetesi’nden Mustafa Bildircin’in haberine göre, yalnızca Ocak ve Şubat 2025 aylarında şehir hastaneleri için toplam 20 milyar 378 milyon 523 bin TL harcandı.
Sağlık Bakanlığı’nın 2025 yılı için belirlenen toplam bütçesi 1 trilyon 20 milyar TL iken, bu dev harcama yılın daha başında bütçenin dörtte birine yakın kısmının yalnızca şehir hastanelerine aktarıldığını gösterdi.
Resmi Açılış Mersin’de Yapıldı, Fatura Ülke Geneline Yayılıyor
Türkiye’de şehir hastanesi uygulaması ilk olarak 2016’da Yozgat’ta hayata geçirildi. Ancak bu hastane için resmi açılış yapılmadığı için, kamuoyunda “ilk şehir hastanesi” unvanı Şubat 2017’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımıyla açılan Mersin Şehir Hastanesi’ne verildi.
KÖİ modeliyle yapılan bu dev tesislerin inşaatı ve işletmesi özel şirketlere bırakılırken, devlet yıllarca sürecek kira ve hizmet ödemelerini taahhüt ediyor. Modelin kısa vadede hizmet kapasitesini artırsa da uzun vadede kamu maliyesine büyük yük getirdiği defalarca gündeme gelmişti.
132 Milyar TL’lik Fatura: Muhalefet “Sağlıkta Özelleştirmenin Son Halkası” Diyor
Muhalefet partileri ve sağlık alanındaki sivil toplum kuruluşları, şehir hastanelerini uzun süredir sağlık sisteminin özelleştirilmesinde kritik bir adım olarak değerlendiriyor. Mustafa Bildircin’in ulaştığı verilere göre, 2017 ile 2024 yılları arasında Türkiye’nin 17 kentinde faaliyete geçen 18 şehir hastanesi için toplam 132 milyar 367 milyon TLmüteahhit firmalara ödendi.
Sağlık alanında sürdürülebilir planlama yerine özel sektöre bağlı uzun vadeli kira yükümlülüklerinin tercih edilmesi, kamu hizmetlerinin geleceği açısından endişe yaratıyor. Harcamaların büyük bir kısmı döviz bazlı anlaşmalarla yapılmış olması da, kur artışıyla birlikte faturayı daha da büyütüyor.
Ne Olmuştu?
Kamu Özel İş Birliği (KÖİ) modeli, Türkiye’de özellikle AKP döneminde hız kazanan ve altyapı projelerinde sıkça başvurulan bir yöntem oldu. Bu modelde özel sektör, kamunun ihtiyaç duyduğu hizmet alanlarını inşa edip işletirken, devlet de bu hizmetin karşılığını uzun yıllara yayılan ödemelerle karşılıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şehir hastanelerini “sağlıkta çağ atlatan projeler” olarak nitelendiriyor. Ancak muhalefet bu söylemlere karşı çıkarak, şehir hastanelerinin halkın vergileriyle finanse edildiğini, özel sektörün garantili gelir elde ettiğini ve kamunun giderek bu yapıya bağımlı hale geldiğini savunuyor.
2025 yılı bütçe uygulamalarının henüz ilk iki ayında ortaya çıkan 20 milyar TL’yi aşan harcama, bu eleştirilerin haklılık payını artırmış durumda.
