Kuzeydoğudaki “Büyük Kapı”dan başlayan ve günümüze bir kısmı ulaşmış antik cadde, yarımada boyunca ilerleyerek antik limanın yakınındaki meydanda biter.Limanın hemen yanındaki bu meydandaysa, Side’nin en büyüleyici yapılarından olan Apollon tapınağı, arkeoloji sevdalılarını karşılar. Adını ışık, güzellik ve sanat tanrısı Apollon’dan alan tapınağın yapımı, M.S 150 yıllarına dayanır. Şehrin sembolünün “nar” olduğu düşünülse de yarımadayla özdeşleşen asıl yapı Apollon tapınağıdır. Peripretos planlı, 6×11 sütunlu, korinth düzeninde yapılmış olan tapınak, Hristiyanlık döneminde, önemli bir kısmı bazilika yapımında kullanılmıştır. Günümüzde sütunlarından beş tanesi restore edilip ayağa kaldırılan tapınak, dünyada güneşin batışının en mükemmel izlendiği lokasyonlardandır. Tapınağın üst kısmındaki Medusa’nın dikkat çekici frizlerinin etkisinde kalacaksınız kalmasına da cesaretinizi toplamadan Medusa’yla gözgöze gelmeyin, derim.
Side Antik Kenti'nde günümüze kadar ulaşabilen yapılar sadece tiyatro, agora hamamı (Side Müzesi) ve Apollon tapınağı’yla sınırlı değil elbette. Mimari dokusuyla kendine hayran bırakan kentte; şehir surları, şehir kapısı, su kemerleri, sütunlu caddeler, evler, ticaret agorası, Vespasian Çeşmesi ve Anıtsal Kapı, Zafer Takı, Dionysos Tapınağı, bazilika, antik liman ve M.S. 2. yüzyıla tarihlenen Roma eseri Anıtsal Çeşme (Nymphaeum) gibi kayda değer bir çok eser yer alır. Halk arasında "Dokuz Çeşme" olarak anılan anıtsal çeşme, Pamfilya bölgesinde hatta Anadolu’daki en büyük antik çeşmedir.
Side’de, Arif Müfid Mansel tarafından 1947’de başlatılan kazı çalışmalarıyla bir çok tarihi yapı ortaya çıkarılmıştır. Süregelen kazılarla günümüzde de Antik Side’nin eserleri gün ışığına çıkarılmaya devam etmektedir. Modern kentin yapılarının arasına sıkışıp kalmış tarihi dokunun bugün çok azını görebilmekteyiz. Yetmiş yıl önce başlayan kazı çalışmalarıylaçok zengin yapılarla karşılaştığımıza göre bundan bir yetmiş yıl sonra kimbilir hangi önemli yapılar daha Side’nin antik dokusuna kazandırılacak? Tarihi ve doğal güzellikleriyle ön plana çıkan Side, umarım yakın gelecekte, yıldızlı otellerin ve apartmanların arasından arındırılmış bir şekilde, antik dönemin bütün cazibesini üzerinde taşıyan bir kent olarak, turizme sadece antik eserleriyle katkı sağlar.
