Son günlerde Mersin liman işletmecisi M.İ.P.’ nin uyguladığı fiyat tarifesine yönelik tepki dalgası büyüyor…

Liman’ dan hizmet alanların ferdi isyanlarından söz etmiyorum.

Önce MTSO meslek gruplarının, ardından çok daha kapsamlı biçimde ve hayata geçirilen fiyatları tek tek masaya yatırıp bugüne kadar hep fulü kalmış fotoğrafı netleştiren Deniz Ticaret Odası yetkililerinin basın toplantıları…

Üstelik iki kurumun da tepkileri bir biri ardına ve Şubat 2025’ te kamuoyuna yansıdı…

Demek ki bıçak kemiğe dayanmış diyeceğim ama gerçek öyle değil…

M.İ.P limanı devraldığı 2007 Mayıs ayından başlayarak 31.12.2006 tarihinde TCDD Liman Daire Başkanlığının dolar bazında uyguladığı tarifeyi 3 yıl boyunca değiştirilmeyeceği hükmüne rağmen yıllar bir yana aylar içinde birbirini takip eden zamlar yapmakla kalmadı.

Devlet tarafından işletilirken ücretsiz verilen bazı hizmetlerden ücret almaya, o güne kadar olmayan hizmetler keşfederek ilave para tahsil etmeye başladı…

Örneğin limanı devraldığı güne kadar ücretsiz olan ‘Kilit çözme’ hizmetinden konteyner başına 5 dolar almak, yine devlete ait kurum işletirken ücretsiz olan Uluslararası Güvenlik Sistemi (ISPS) hizmetinden dolu konteynerden 9, boş konteynerden 3 dolar almak gibi uygulamalar 2007 Mayıs’ ından sonra başlatıldı…

31.12.2006 tarihinde devletin liman işletmesi 20 lik konteynerin doldurma/boşaltma (elleçleme) hizmetini 50 dolara, 40 ‘lık konteyneri ise 85 dolara veriyordu.

M.İ.P imzaladığı sözleşmenin 9.16.2 maddesi; “11.05.2010 tarihine kadar işleticinin uygulayacağı tarifeler TCDD’ nin 31.12.2006 tarihinde ABD doları bazında uygulamakta olduğu tarifelerden daha yüksek olmayacaktır” hiçbir yoruma, izaha gerek duyulmayacak kadar açık olmasına rağmen M.İ.P;

Limanı devraldığı günün ertesi 11.5.2007’ de o güne kadar 50 dolar olan 20 lik konteyner elleçlemesini 89 dolara, 15.4.2008’ de de 95 dolara çıkaracak ve hizmet alanlar sözleşmeye aykırı zamları izlemekle yetineceklerdi…

Peki, 3 yıllık ‘tarife değişikliği yapamazsın’ maddesi, süre dolduğunda meydanı tamamen MİP’ e mi bırakıyordu?

Mayıs 2010’ da Yaptığım başvuruya Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 14.6.2010 tarihinde verdiği yanıtta sözleşmenin tarife uygulamasıyla ilgili 9. Maddesine atıfta bulunarak şu bilgiyi vermişti:

“işletici 11.5.2010 tarihinden sonra da bir hizmet için, maliyetini ciddi biçimde aşacak şekilde ‘fahiş fiyat’ uygulamasından kaçınmakla yükümlüdür’

31.12.2006 tarihinde Devlet işletmesinin 50 dolara verdiği 20 lik konteyner hizmetini 2025 itibariyle MİP kaça veriyor?

İşçisini kendisi verirse 190 dolara, işçisiz 160 dolara…

Dolar bazında artış oranları yüzde 300-400 arası…

Devlet işletirken ücretsiz verilen Kilit açma ve ISPS gibi uygulamaların paralı hale getirilmesiyle bitti mi bir kuzudan çok sayıda post çıkarma halleri?

İki uygulama bu alanda ders olarak okutulacak cinsten…

- 2013 yılından beri ücretsiz olarak uygulanan ve 2023 Mayıs ayında askıya alınan yanaşma penceresi uygulaması (limana geliş zamanını önceden bildiren konteyner gemilerine öncelik tanınması, kuyruğa girmeden fazla para vererek bekletilmeme hali olarak ta tanımlanabilir)

Ağustos 2023’ten itibaren, yükleme boşaltma ücretlerine ilave olarak 20’lik konteyner için 30 dolar, 40’lık konteyner için 60 dolar bedelle yeniden hayata geçiriliyor…

Dakikaları bile değerli büyük konteyner gemilerinin tercih ettiği uygulamanın gün sonunda faturasını kimin ödediği sır değil…

Ve Şubat 2025’ te başlatılan ve gerçekten de ek gelir yaratmada zirveyi zorlayan inovatif bir buluşla noktalayayım şimdilik…

M.İ.P 10 Şubat 2025 tarihinden itibaren yükleme boşaltma yapan firma ve acentaların o güne kadar bildirdikleri kantar ağırlıklarını kabul etmeyeceğini ve bundan böyle limana giriş yapacak tüm konteynerlerin tartım işlemini kendi kantarında yapılacağını duyuruyor…

Yılda yaklaşık 2 milyon konteynerin elleçlendiği bir limanda bundan böyle MİP’ in tek tabanca olduğu uygulamanın mali portresi nedir diye sorarsanız?

20 lik konteynerde kdv dâhil 6,33 ve 40’ lık konteyner başına 9 dolar…

Ortalama 7 dolar deseniz ve yılda 1,5 milyon konteyner tartıldığını varsaysanız 10 milyon dolarlık bir ilave gelir…

Yüzde 90’ ı yabancı gruplara ait, limanı devraldığı günden beri oluşturduğu lobi gücüyle sahipsiz Mersin’ in tüm duyarlılıklarına meydan okuyan M.İ.P’ nin gerçekten de şapka çıkarılacak ‘hayli ilginç’ uygulamalarını belli ki, dün olduğu gibi bundan böyle de elimiz böğrümüzde izlemeye devam edeceğiz…